Dị ứng niken: Nguyên nhân, triệu chứng và biện pháp phòng ngừa

Niken là gì và tại sao lại gây dị ứng?

Niken là một kim loại phổ biến, thường được tìm thấy trong nhiều vật dụng hàng ngày như đồ trang sức, đồng hồ, khóa kéo, và thậm chí cả một số loại thực phẩm. Khi tiếp xúc với niken, hệ miễn dịch của một số người sẽ phản ứng quá mức, gây ra các triệu chứng dị ứng.

Niken là một kim loai được sử dụng nhiều trong đời sống

Dị ứng niken xảy ra khi hệ thống miễn dịch của cơ thể nhận thấy niken như một tác nhân nguy hiểm, từ đó sản sinh ra các hóa chất gây phản ứng. Các triệu chứng có thể chỉ xuất hiện sau khi tiếp xúc từ 12 đến 48 giờ, tạo ra ngứa ngáy và khó chịu cho người bệnh. Trong nhiều trường hợp, việc sử dụng trang sức hay các vật dụng kim loại chứa niken trong thời gian dài sẽ làm tăng nguy cơ bị dị ứng.

Nguyên nhân gây dị ứng niken

Dị ứng niken là một phản ứng quá mẫn của hệ miễn dịch khi tiếp xúc với niken. Khi tiếp xúc với niken, hệ miễn dịch của một số người sẽ hiểu nhầm rằng niken là một chất gây hại và sản sinh ra kháng thể để chống lại nó. Điều này dẫn đến các triệu chứng dị ứng.

Tiếp xúc trực tiếp với đồ trang sức chứa niken là một trong những nguyên nhân gây dị ứng 

Các nguyên nhân chính gây dị ứng niken:

• Tiếp xúc trực tiếp: Tiếp xúc trực tiếp với các vật liệu chứa niken như đồ trang sức (nhẫn, vòng tay, khuyên tai), đồng hồ, khóa kéo, khuy áo, các dụng cụ y tế, và thậm chí cả một số loại thực phẩm.

• Hấp thụ qua da: Niken có thể xâm nhập vào cơ thể qua các vết thương hở, lỗ chân lông hoặc các vùng da bị tổn thương.

• Mồ hôi: Mồ hôi có thể làm tăng khả năng hấp thụ niken qua da.

• Thực phẩm: Một số loại thực phẩm như sô cô la, đậu, hạt, và các loại hải sản có thể chứa một lượng nhỏ niken.

Các yếu tố làm tăng nguy cơ dị ứng niken:

• Tiếp xúc thường xuyên với niken: Những người thường xuyên tiếp xúc với niken trong công việc hoặc sinh hoạt hàng ngày có nguy cơ cao hơn.

• Tiền sử dị ứng: Những người có tiền sử dị ứng với các chất khác cũng có nguy cơ cao bị dị ứng niken.

• Hút thuốc: Hút thuốc lá có thể làm tăng nguy cơ dị ứng niken.

• Mồ hôi tay chân nhiều: Mồ hôi làm tăng khả năng hấp thụ niken qua da.

Triệu chứng và dấu hiệu của dị ứng niken

Dị ứng niken thường biểu hiện qua các phản ứng trên da, gây ra nhiều khó chịu cho người bệnh. Dưới đây là một số triệu chứng và dấu hiệu điển hình:

Viêm da tiếp xúc

Triệu chứng và dấu hiệu của dị ứng niken

• Mẩn đỏ: Xuất hiện các mảng đỏ, sưng tấy ở vùng da tiếp xúc trực tiếp với niken.

• Ngứa: Cảm giác ngứa ngáy khó chịu, đặc biệt khi gãi.

• Mụn nước: Xuất hiện các mụn nước nhỏ li ti hoặc lớn hơn, gây vỡ da.

• Vảy: Khi các mụn nước vỡ ra, sẽ để lại các vảy da.

• Khô da: Da trở nên khô, nứt nẻ, đặc biệt ở những vùng da bị tổn thương.

Các triệu chứng khác

Ngoài viêm da tiếp xúc, dị ứng niken còn có thể gây ra các triệu chứng khác như:

• Mề đay: Xuất hiện các mẩn đỏ ngứa trên da, có thể lan rộng ra nhiều vùng khác nhau trên cơ thể.

• Viêm mũi dị ứng: Hắt hơi, sổ mũi, ngứa mũi, nghẹt mũi.

• Viêm kết mạc: Mắt đỏ, ngứa, chảy nước mắt.

Lưu ý: Các triệu chứng dị ứng niken có thể khác nhau tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của phản ứng và cơ địa của mỗi người.

Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Bạn nên đi khám bác sĩ nếu:

• Các triệu chứng dị ứng ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn.

• Các triệu chứng không thuyên giảm sau khi điều trị tại nhà.

• Xuất hiện các triệu chứng toàn thân như sốt, sưng hạch.

Đối tượng dễ bị dị ứng niken

Dị ứng niken có thể xảy ra ở bất kỳ ai, tuy nhiên một số đối tượng có nguy cơ cao hơn. Dưới đây là những nhóm người dễ bị dị ứng niken:

Phụ nữ là đối tượng dễ bị dị ứng với 

• Phụ nữ: Phụ nữ có tỷ lệ mắc dị ứng niken cao hơn nam giới do thường xuyên tiếp xúc với đồ trang sức, mỹ phẩm và các vật dụng hàng ngày chứa niken.

• Người có tiền sử dị ứng: Những người đã từng bị dị ứng với các chất khác, như dị ứng phấn hoa, dị ứng thức ăn, có khả năng cao sẽ bị dị ứng niken.

• Người làm việc trong ngành công nghiệp: Những người làm việc tiếp xúc trực tiếp với niken như công nhân sản xuất thép không gỉ, pin, hoặc các ngành công nghiệp liên quan đến kim loại có nguy cơ cao hơn.

• Người có làn da nhạy cảm: Những người có làn da nhạy cảm, dễ bị kích ứng thường dễ bị dị ứng niken hơn.

• Người thường xuyên đổ mồ hôi: Mồ hôi có thể làm tăng khả năng hấp thụ niken qua da, do đó những người thường xuyên đổ mồ hôi dễ bị dị ứng hơn.

Cách chẩn đoán dị ứng niken

Để chẩn đoán chính xác dị ứng niken, bác sĩ sẽ dựa vào các thông tin sau:

1. Khám lâm sàng:

• Quan sát các tổn thương da: Bác sĩ sẽ quan sát kỹ các vùng da bị tổn thương, đặc biệt là những vùng thường xuyên tiếp xúc với niken như tay, cổ, tai. Các tổn thương thường gặp là mẩn đỏ, ngứa, mụn nước, vảy da.

• Hỏi về tiền sử bệnh: Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng, thời gian xuất hiện, các yếu tố làm tình trạng bệnh nặng lên hoặc giảm đi.

• Hỏi về lịch sử tiếp xúc: Bác sĩ sẽ hỏi về các vật dụng, đồ trang sức hoặc thực phẩm mà bạn thường xuyên tiếp xúc.

2. Xét nghiệm dị ứng:

• Thử nghiệm dán da: Đây là cách chẩn đoán chính xác nhất. Bác sĩ sẽ dán một miếng vá chứa niken lên da bạn và quan sát phản ứng trong vòng 48-72 giờ. Nếu bạn bị dị ứng, vùng da tiếp xúc với miếng vá sẽ xuất hiện các triệu chứng như đỏ, ngứa, sưng.

• Xét nghiệm máu: Một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm máu để đo nồng độ kháng thể IgE đặc hiệu với niken. Tuy nhiên, xét nghiệm này không phổ biến bằng thử nghiệm dán da.

3. Loại trừ các nguyên nhân khác:

Bác sĩ có thể thực hiện các xét nghiệm khác để loại trừ các nguyên nhân gây viêm da khác như nhiễm nấm, vi khuẩn hoặc các bệnh da liễu khác.

Phương pháp điều trị dị ứng niken

Mục tiêu chính của việc điều trị dị ứng niken là:

• Giảm các triệu chứng: Ngứa, viêm da, mẩn đỏ...

• Ngăn ngừa các đợt bùng phát: Hạn chế tiếp xúc với niken.

Các phương pháp điều trị thường được áp dụng:

1. Điều trị tại chỗ:

Điều trị tại chỗ 

• Thuốc kháng histamin: Giúp giảm ngứa, viêm và sưng.

• Kem corticosteroid: Giảm viêm và làm dịu da.

• Kem dưỡng ẩm: Giúp làm mềm da, giảm khô và bong tróc.

• Thuốc kháng sinh: Nếu có nhiễm trùng da.

2. Điều trị toàn thân:

• Thuốc kháng histamin uống: Giảm ngứa và các triệu chứng toàn thân.

• Thuốc corticosteroid uống: Trong trường hợp bệnh nặng, dưới sự chỉ định của bác sĩ.

3. Điều trị khác:

• Ánh sáng trị liệu: Trong một số trường hợp, ánh sáng trị liệu có thể giúp cải thiện tình trạng viêm da.

• Miễn dịch trị liệu: Đây là phương pháp điều trị đặc biệt, chỉ áp dụng trong một số trường hợp nghiêm trọng và dưới sự giám sát của bác sĩ chuyên khoa.

4. Quan trọng nhất: Tránh tiếp xúc với niken

• Đọc kỹ thành phần sản phẩm: Trước khi sử dụng bất kỳ sản phẩm nào, hãy đọc kỹ thành phần để đảm bảo không chứa niken.

• Chọn đồ trang sức bằng vàng hoặc bạc: Những kim loại này ít gây dị ứng hơn niken.

• Rửa tay sau khi tiếp xúc với niken: Giúp loại bỏ niken bám trên da.

• Sử dụng găng tay: Khi làm việc tiếp xúc với các vật liệu chứa niken.

Lưu ý:

• Tự điều trị tại nhà: Không nên tự ý mua thuốc và bôi lên da mà chưa có chỉ định của bác sĩ.

• Tham khảo ý kiến bác sĩ: Bác sĩ sẽ giúp bạn xác định nguyên nhân gây bệnh và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp nhất.

• Kiên trì điều trị: Quá trình điều trị dị ứng niken có thể kéo dài, bạn cần kiên trì thực hiện theo hướng dẫn của bác sĩ.

Những điều cần lưu ý khi điều trị:

• Không gãi: Việc gãi sẽ làm tình trạng viêm da trở nên nghiêm trọng hơn.

• Bảo vệ da: Sử dụng kem chống nắng và quần áo bảo hộ khi ra ngoài.

• Uống đủ nước: Giúp cơ thể đào thải độc tố.

Biện pháp phòng ngừa dị ứng niken

Để phòng ngừa dị ứng niken và giảm thiểu các triệu chứng khó chịu, bạn có thể áp dụng một số biện pháp sau:

1. Tránh tiếp xúc trực tiếp với niken:

• Đồ trang sức: Ưu tiên chọn đồ trang sức bằng vàng, bạc hoặc các kim loại quý khác thay vì những loại hợp kim chứa niken.

• Đồ dùng hàng ngày: Kiểm tra thành phần của các vật dụng như đồng hồ, khóa kéo, khuy áo, kính mắt... để đảm bảo không chứa niken.

• Dụng cụ y tế: Thông báo cho bác sĩ hoặc nha sĩ về tình trạng dị ứng niken của bạn trước khi tiến hành các thủ thuật y tế.

2. Chọn quần áo và vải:

• Vải tự nhiên: Ưu tiên sử dụng quần áo làm từ vải cotton, lụa hoặc các chất liệu tự nhiên khác.

• Kiểm tra nhãn mác: Đọc kỹ nhãn mác quần áo để biết thành phần và tránh các loại vải chứa niken.

3. Chọn mỹ phẩm:

• Thành phần tự nhiên: Ưu tiên các sản phẩm mỹ phẩm có thành phần tự nhiên, ít hóa chất.

• Kiểm tra nhãn mác: Đọc kỹ nhãn mác để đảm bảo sản phẩm không chứa niken.

4. Chế độ ăn uống:

• Hạn chế thực phẩm chứa nhiều niken: Một số loại thực phẩm như sô cô la, đậu, hạt, hải sản có thể chứa một lượng nhỏ niken.

• Uống đủ nước: Giúp cơ thể đào thải độc tố và các chất gây dị ứng.

5. Vệ sinh cá nhân:

• Rửa tay thường xuyên: Giúp loại bỏ niken bám trên da.

• Tắm rửa sạch sẽ: Sử dụng sữa tắm dịu nhẹ để làm sạch da.

• Dưỡng ẩm da: Sử dụng kem dưỡng ẩm để bảo vệ da và giảm thiểu kích ứng.

6. Môi trường làm việc:

• Bảo hộ lao động: Sử dụng găng tay, khẩu trang khi làm việc tiếp xúc với niken.

• Thông thoáng: Giữ nơi làm việc thông thoáng để giảm thiểu tiếp xúc với bụi niken.

Lưu ý:

• Tìm hiểu về thành phần sản phẩm: Trước khi sử dụng bất kỳ sản phẩm nào, hãy đọc kỹ thành phần để đảm bảo không chứa niken.

• Tham khảo ý kiến bác sĩ: Nếu bạn nghi ngờ mình bị dị ứng niken, hãy đến gặp bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.

Qua bài viết trên của hóa chất Đông Á có thể thất dị ứng niken thực là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng mà nhiều người gặp phải, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em. Để bảo vệ bản thân, việc hiểu rõ về niken, nguyên nhân gây dị ứng, triệu chứng cũng như đối tượng dễ bị ảnh hưởng là điều cần thiết. Đồng thời, các biện pháp chẩn đoán, điều trị và phòng ngừa dị ứng niken cũng sẽ giúp bạn quản lý tình trạng này hiệu quả hơn. Hãy luôn chú ý đến sức khỏe của bản thân và gia đình, đặc biệt khi tiếp xúc với các sản phẩm có chứa niken.