Tổng quan về cồn là gì?
Cồn là một hợp chất hữu cơ nằm trong dãy đồng đẳng của ancol (rượu). Đây là chất được sử dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp thực phẩm hoặc các ngành công nghiệp khác như in ấn, dệt may, y tế, điện tử,...
Cồn là gì
Về công thức hóa học, cồn có công thức là C2H6O hay C2H5OH. Nó có thể được sản xuất thông qua quá trình lên men đường, trong đó các vi sinh vật sẽ chuyển đổi đường thành ethanol và khí CO2 trong điều kiện có không khí. Đây là cách mà con người thời xưa vẫn dùng để tạo ra rượu.
Cồn có đặc tính là gây say, vậy nên nó được sử dụng trong nhiều ứng dụng của ngành giải trí và y tế. Tuy nhiên, việc sử dụng cồn cần phải được kiểm soát vì nó có thể gây hại cho sức khỏe con người nếu sử dụng quá mức hoặc dùng không đúng cách.
Một số tính chất của cồn
Cồn là một chất không màu, dễ cháy, dễ bay hơi. Khi cháy, nó sẽ cháy với ngọn lửa có màu xanh da trời và không tạo ra khói.
Về tính chất vật lý, cồn có một số tính chất đặc trưng. Đó là:
- Tỷ trọng: 0.8 g/cm3.
- Điểm sôi: 78.39 độ C.
- Nhiệt độ hóa rắn: -114.15 độ C.
- Độ tan: Tan vô hạn trong nước. Ngoài ra, nó cũng tan trong một số hợp chất hữu cơ khác, từ các chất hữu cơ như axit và kiềm đến các chất vô cơ như khí CO2 và nước.
- Tính dẫn điện: Là một dung môi có khả năng dẫn điện khá cao. Điều này giúp cồn trở thành một trong những chất lý tưởng để hòa tan chất có khả năng dẫn điện, ví dụ như các chất cực kỳ phân cực hoặc muối.
- Tính chất làm lạnh: Khi bay hơi, cồn có khả năng hấp thụ nhiệt. Điều này khiến cho nó có khả năng làm lạnh một không gian hoặc một bề mặt nào đó mà nó tiếp xúc.
Ngoài những tính chất trên, cồn còn có tính khử trùng mạnh. Vậy nên nó được sử dụng rộng rãi trong y tế và công nghiệp với vai trò là chất diệt trùng, diệt khuẩn. Cồn cũng có khả năng gây ảnh hưởng đến hệ thần kinh, tạo ra tình trạng nghiện rượu. Nếu sử dụng quá mức, nó có thể gây ra các vấn đề như tổn thương gan, bệnh tiểu đường và nhiều vấn đề khác về sức khỏe.
Tìm hiểu về độ cồn (độ rượu)
Cách tính độ cồn
Độ cồn là số đo chỉ hàm lượng cồn tính theo phần trăm thể tích có trong một dung dịch cụ thể. Để tính độ cồn, chúng ta sẽ tính theo số mililit etanol nguyên chất có trong 100 mililit dung dịch ở nhiệt độ là 20 độ C. Chúng ta có thể dễ dàng xác định được độ cồn bằng các loại máy móc và thiết bị đo tiên tiến.
Độ cồn được xác định bằng cách chia lượng cồn trong rượu cho tổng thể tích của rượu và dung môi. Công thức để tính độ cồn sẽ là:
Đr = Vr/Vhh X 100
Trong đó Đr là độ rượu, Vr là thể tích rượu etylic (ml), còn Vhh là thể tích của hỗn hợp rượu và nước (ml).
Theo công thức này, chúng ta có thể xác định được rằng, nếu độ rượu là 40 độ thì nó có nghĩa là trong 100ml hỗn hợp rượu và nước, chỉ có 40ml là rượu, còn 60ml còn lại là nước.
Các loại cồn phổ biến được dùng trong đời sống
Hiện nay, cồn được chia ra làm 2 loại chính dựa theo ứng dụng của nó trong thực tế. Cụ thể thì cồn sẽ có 2 loại, đó là cồn thực phẩm và cồn công nghiệp.
Cồn công nghiệp
Cồn công nghiệp là loại cồn chứa có nhiều tạp chất với phần lớn thành phần là methanol, một chất gây hại cho sức khỏe con người. Loại cồn này được tạo ra chủ yếu để phục vụ các ngành công nghiệp sản xuất, dùng làm chất tẩy rửa công nghiệp....
Cồn thực phẩm
Cồn thực phẩm có chứa tới trên 98% là ethanol, một thành phần quen thuộc có trong rượu và các loại đồ uống có cồn. Khi uống thì cồn thực phẩm với một lượng lớn, nó sẽ gây ngộ độc, tổn thương não, dây thần kinh giác mạc và tổn thương cả nội tạng. Loại cồn này được sử dụng trong nhiều ứng dụng về thực phẩm, mỹ phẩm, y tế và điều chế thuốc.
Tuy ứng dụng khác nhau nhưng cả 2 loại cồn này đều rất dễ bay hơi, dễ bắt lửa, dễ cháy và mùi của chúng cũng khá giống nhau.
Hướng dẫn phân biệt cồn thực phẩm và cồn công nghiệp
Để có thể phân biệt được cồn công nghiệp và cồn thực phẩm, các bạn có thể áp dụng một trong những cách dưới đây.
Ngửi mùi cồn
Các loại cồn như cồn ethanol 70 độ, cồn y tế, cồn thực phẩm có một mùi thơm nhẹ giống mùi của rượu. Còn cồn công nghiệp, methanol thì có mùi hắc hơn, khi ngửi thì có cảm giác mùi cồn xộc vào mũi.
Cách phân biệt tưởng chừng dễ này thực ra lại không hề dễ. Bởi lẽ khi pha loãng cồn công nghiệp thì mùi xộc của cồn công nghiệp rất khó để có thể phát hiện được. Nếu bạn lần đầu tiếp xúc hoặc ít quan tâm đến cồn thì khó có thể nhận ra. Phải là những người có chuyên môn mới có thể nhận ra từng loại cồn trong trường hợp này.
Đốt cháy cồn
Cách phân biệt này giúp nhận biết 2 loại cồn khá dễ dàng.
- Cồn công nghiệp khi đốt lên sẽ cháy với ngọn lửa màu xanh. Ngọn lửa này dễ nhận ra khi trong bóng tối, còn khi ở trời nắng thì chúng ta khó có thể nhìn thấy được.
- Cồn thực phẩm khi đốt sẽ cháy với thì ngọn lửa chủ yếu là màu vàng và rất dễ nhìn thấy.
Lưu ý là khi thực hiện quá trình đốt cháy này, bạn chỉ nên dùng một lượng cồn nhỏ và phải tránh xa các đồ vật khác. Bởi lẽ cồn là chất rất dễ cháy.
Sử dụng quỳ tím
Với cách dùng quỳ tím, bạn chỉ cần cho giấy quỳ vào 2 mẫu thử trong khoảng 2-3 phút. Nếu quỳ tím chuyển sang màu xanh thì mẫu đó là cồn công nghiệp (do có chứa methanol), còn nếu quỳ tím không chuyển màu thì đó là cồn thực phẩm
4 ứng dụng của cồn trong đời sống hiện nay
Tùy từng loại cồn mà nó sẽ có những ứng dụng khác nhau. Dưới đây là một số ứng dụng chủ yếu của cồn công nghiệp và cồn thực phẩm. Cụ thể như sau:
Trong thực phẩm
Cồn thực phẩm được dùng nhiều trong các ngành sản xuất bánh kẹo, nước giải khát, các loại bia, rượu, nước uống với nhiều mức nồng độ cồn khác nhau,..
Trong y tế
Cồn 90 – 95 độ thường được dùng như một loại thuốc sát trùng, khử trùng các dụng cụ y tế. Còn cồn 70 độ thường được dùng làm nước rửa tay sát khuẩn, nước rửa, sát trùng vết thương,
Dùng làm chất đốt
Cồn thạch được dùng làm chất đốt
Loại cồn thạch hay còn gọi là cồn chất đốt được sử dụng để đun nóng và tạo ra lửa. Loại cồn này thường được dùng nhiều trong các nhà hàng, quán ăn, dùng khi đi dã ngoại,… để thực hiện việc đun nấu đồ ăn, thức uống.
Trong lĩnh vực làm đẹp
Cồn cũng là thành phần của nhiều loại mỹ phẩm làm đẹp, nước hoa, lăn khử mùi. Trong các sản phẩm chăm sóc da, cồn cũng thường xuyên góp phần dưới dạng cồn béo. Loại cồn này khá an toàn cho da, giúp làm mềm, dưỡng ẩm và làm dịu da,.. Một số thành phần cồn béo thường xuất hiện trong mỹ phẩm là cetyl, stearyl alcohol, alcohol, cetearyl alcohol,..
Các thông tin mà Đông Á vừa chia sẻ chắc hẳn đã giúp bạn đọc hiểu thêm rất nhiều về cồn là gì rồi đúng không. Hãy lưu ý rằng, cồn là một hợp chất tương đối nguy hiểm, đặc biệt là cồn công nghiệp. Việc bảo quản, lưu trữ cồn cần được chú ý, nhất là phải tránh xa tầm tay trẻ em và nguồn phát nhiệt.