5 nguyên nhân tôm lột vỏ không cứng
Nguyên nhân tôm lột vỏ không cứng
Tôm chỉ có thể tăng trưởng khi lột vỏ vì lớp vỏ cũ cứng cáp không thể mở rộng khiến tôm không phát triển được. Lột vỏ cho phép tôm thay đổi và phát triển các bộ phận cơ thể, bao gồm càng và chân. Điều này giúp chúng có khả năng bắt mồi và di chuyển hiệu quả hơn. Sau khi lột vỏ, tôm có thể phát triển các cơ chế tự vệ mới như lớp vỏ mới cứng hơn để chống lại kẻ thù và môi trường khắc nghiệt. Tuy nhiên vì nhiều lý do khác nhau mà sau khi lột vỏ xong, tôm không thể cứng vỏ lại được.
Dưới đây là 5 nguyên nhân chính khiến tôm lột vỏ không cứng:
Thiếu dinh dưỡng, đặc biệt là chất khoáng
Tôm cần đủ dinh dưỡng, đặc biệt là các loại vitamin và khoáng chất để có thể lột vỏ và tạo lớp vỏ mới cứng cáp. Nếu trong môi trường nuôi thiếu dinh dưỡng, đặc biệt là các khoáng chất này, vỏ tôm sẽ không cứng được.
Một số khoáng chất và chất dinh dưỡng quan trọng đối với quá trình lột vỏ và tái tạo vỏ cứng của tôm bao gồm:
- Canxi (Ca): Canxi là khoáng chất cần thiết để hình thành vỏ cứng. Thiếu canxi trong môi trường nước hoặc trong thức ăn có thể dẫn đến vỏ tôm mềm và yếu.
- Magie (Mg): Magie cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tái tạo vỏ mới. Thiếu magie có thể làm giảm độ cứng của vỏ tôm.
- Photpho (P): Photpho cùng với canxi và magie tham gia vào quá trình tạo cấu trúc vỏ cứng cho tôm. Sự thiếu hụt photpho có thể ảnh hưởng đến chất lượng vỏ.
- Kali (K): Kali giúp điều hòa áp suất thẩm thấu và cân bằng điện giải, cần thiết cho quá trình lột xác và tái tạo vỏ.
- Vitamin D: Vitamin D giúp hấp thụ canxi và phốt pho, đóng vai trò quan trọng trong quá trình hình thành vỏ cứng.
- Chất đạm (Protein): Protein là thành phần cấu trúc chính của các mô mềm và vỏ tôm. Thiếu protein trong chế độ ăn uống có thể làm giảm khả năng tái tạo vỏ cứng.
- Các yếu tố vi lượng khác: Một số yếu tố vi lượng như kẽm, mangan và sắt cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình lột xác và tạo vỏ cứng của tôm.
- Vitamin: Thiếu vitamin, vỏ mới của tôm có thể sẽ bị mỏng, mềm và yếu.
Thiếu oxy hòa tan trong nước
Lượng oxy hòa tan trong nước không đủ cũng là một nguyên nhân quan trọng khiến tôm lột vỏ không cứng. Nồng độ oxy hòa tan đóng vai trò then chốt trong quá trình trao đổi chất và hỗ trợ sự phát triển của tôm. Vậy nên việc thiếu oxy hòa tan sẽ gây ảnh hưởng đến quá trình lột vỏ của tôm như sau:
- Hạn chế quá trình trao đổi chất: Oxy cần thiết cho quá trình hô hấp của tôm. Khi lượng oxy hòa tan thấp, quá trình hô hấp và trao đổi chất cũng bị ảnh hưởng. Điều này đã làm giảm khả năng tạo năng lượng và tổng hợp các chất cần thiết cho quá trình lột vỏ ở tôm.
- Giảm khả năng hấp thụ khoáng chất: Thiếu oxy hòa tan có thể làm giảm khả năng hấp thụ và sử dụng các khoáng chất cần thiết cho việc tái tạo vỏ cứng, ví dụ như canxi và magie.
- Căng thẳng sinh học: Khi thiếu oxy, tôm dễ bị căng thẳng sinh học, gây ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể và khả năng lột vỏ của tôm. Tôm căng thẳng có thể gặp khó khăn trong việc tạo lớp vỏ mới, khiến vỏ mới dễ bị mềm yếu.
- Ảnh hưởng đến hệ vi sinh: Oxy hòa tan cũng cần thiết cho sự sống của các vi sinh vật có lợi trong hệ sinh thái nước nuôi. Những vi sinh vật này giúp duy trì chất lượng nước và hỗ trợ quá trình phân giải chất thải. Khi thiếu oxy, hệ vi sinh bị ảnh hưởng, dẫn đến môi trường nước kém chất lượng và ảnh hưởng đến sức khỏe của tôm.
Thường thì để tăng hàm lượng oxy hòa tan, người nuôi sẽ tăng cường cho chạy quạt nước và sục khí trong suốt quá trình lột xác của tôm. Nếu hoạt động này không diễn ra trong thời gian tôm lột vỏ, quá trình hình thành vỏ tôm mới sẽ bị ảnh hưởng.
Độ mặn nước ao tôm quá thấp
Độ mặn nước ao thấp khiến tôm mềm vỏ
Độ mặn của nước ao nuôi tôm đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình tôm lột vỏ và tái tạo vỏ cứng. Độ mặn quá thấp có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của tôm, khiến tôm lột vỏ không cứng. Dưới đây là một số lý do của việc này:
- Mất cân bằng áp suất thẩm thấu: Độ mặn của nước ảnh hưởng trực tiếp đến áp suất thẩm thấu giữa môi trường nước và cơ thể tôm. Khi độ mặn quá thấp, tôm phải tiêu tốn nhiều năng lượng để điều chỉnh áp suất thẩm thấu, làm giảm khả năng tập trung vào quá trình lột vỏ và tái tạo vỏ mới.
- Hấp thụ khoáng chất kém: Tôm cần một số khoáng chất hòa tan trong nước để tái tạo vỏ cứng, ví dụ như canxi, magie và photpho. Khi độ mặn quá thấp, nồng độ các khoáng chất có trong nước giảm đi, dẫn đến sự thiếu hụt khoáng chất cần thiết cho việc hình thành vỏ cứng.
- Căng thẳng sinh học: Tôm sống trong môi trường có độ mặn không phù hợp sẽ dễ bị căng thẳng sinh học, ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể và khả năng lột vỏ. Tôm căng thẳng có thể gặp khó khăn trong việc tạo lớp vỏ mới và vỏ mới dễ bị mềm yếu.
Độ pH nước ao không ổn định
Quá trình lột vỏ của tôm diễn ra khi nước ao đạt độ pH là 7 – 8.5, tốt nhất là từ 7.5 – 8.0. Nếu trong giai đoạn tôm lột vỏ, độ pH trong ao không ổn định, chất lượng vỏ tôm mới lột sẽ bị ảnh hưởng. Vậy nên để ổn định độ pH, bạn có thể bón vôi nếu độ pH dưới 7.5, hoặc sử dụng mật rỉ đường và vi sinh nếu độ pH trên 8.5.
Trong ao tôm có mầm bệnh
Khi lột vỏ, tôm rất yếu và dễ bị tấn công bởi các vi khuẩn, mầm bệnh có trong ao. Mầm bệnh có thể gây ra căng thẳng, làm suy yếu hệ miễn dịch và ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất của tôm, từ đó làm giảm khả năng lột vỏ và tái tạo vỏ mới. Nếu trong ao có chứa quá nhiều mầm bệnh, tôm sau lột vỏ sẽ bị mềm vỏ, yếu và bị sa sút về sức khỏe.
Ngoài ra nước ao tôm bị ô nhiễm bởi hóa chất, chất thải và các tác động do thời tiết thay đổi thất thường cũng gây ảnh hưởng đến quá trình tôm lột vỏ, khiến vỏ tôm không cứng lại được.
Dấu hiệu nhận biết tình trạng tôm lột vỏ không cứng
Dấu hiệu tôm lột vỏ không cứng
Khi gặp phải tình trạng lột vỏ không cứng, tôm sẽ có một số dấu hiệu điển hình, đó là:
- Vỏ có màu sẫm, gồ ghề, bị nhăn, các phụ bộ bị mòn và đứt đoạn.
- Tôm dễ bị cảm nhiễm với các bệnh nhiễm nấm, vi khuẩn và kí sinh trùng.
- Tôm mềm vỏ thường yếu, chậm phát triển và có thể chết rải rác.
Bệnh khá khó phát hiện vì khi lột vỏ, tôm thường trú ẩn ở dưới đáy ao. Lúc này, sức đề kháng của tôm rất yếu nên nếu gặp phải các khí độc dưới đáy ao kết hợp với những mầm bệnh cơ hội, tôm sẽ bị chết đáy. Điều này đã khiến cho việc phát hiện kịp thời trở nên khó khăn, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến giá trị thương phẩm của tôm.
Giải pháp xử lý tình trạng tôm lột không cứng vỏ
Khi thấy tôm có dấu hiệu lột vỏ không cứng trong giai đoạn lột, người nuôi cần nhanh chóng can thiệp để xử lý kịp thời. Dưới đây là những việc cần làm khi tôm bị mềm vỏ sau khi lột:
- Bước 1: Đo và bổ sung kiềm cho nước ao bằng cách tạt vôi và Dolomite.
- Bước 2: Bổ sung khoáng chất cho nước ao bằng 1 trong 2 cách, đó là tạt ao và trộn khoáng vào thức ăn.
- Bước 3: Bổ sung men vi sinh đường ruột để giúp tôm hấp thụ thức ăn được tốt hơn.
- Bước 4: Sử dụng men vi sinh phù hợp để tạo và duy trì môi trường nước ao ổn định, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình lột vỏ của tôm.
- Bước 5: Test khí độc trong ao và bổ sung men vi sinh để ngăn hiện tượng tôm rớt cục thịt.
Giải pháp phòng ngừa tôm lột vỏ không cứng
Để quá trình lột vỏ ở tôm diễn ra bình thường, tôm có lớp vỏ dày, cứng cáp, người nuôi cần chú ý thực hiện các công việc sau đây:
Bổ sung đủ dinh dưỡng cho tôm
Bằng cách bổ sung đủ và đúng cách các chất dinh dưỡng cần thiết, người nuôi tôm có thể đảm bảo tôm lột vỏ thành công và tái tạo được vỏ mới cứng cáp, giúp tôm phát triển khỏe mạnh và giảm thiểu các vấn đề liên quan đến lột vỏ không thành công.
Trong giai đoạn tôm lột vỏ, bạn cần chú ý bổ sung dinh dưỡng cho tôm. Cụ thể, thức ăn cho tôm cần có tổng lượng đạm là 32 - 45%. Lượng thức ăn cần phải phù hợp với từng giai đoạn phát triển của tôm và cần được điều chỉnh để không bị dư thừa. Sau khi tôm lột xác xong, bạn cần bổ sung Vitamin và Protein đậm đặc. Lúc này, việc bổ sung thức ăn chất lượng sẽ giúp tôm khỏe hơn, từ đó ngăn cản các tác động xấu đến từ môi trường.
Bổ sung khoáng chất cho tôm
Bạn nên bổ sung khoáng cho tôm vào chiều tối. Khoáng chất bổ sung cho tôm gồm 2 dạng, đó là khoáng đa lượng và khoáng vi lượng. Khoáng đa lượng gồm CaCl2, MgSO4, MgCl2, vôi, muối ăn… được đánh trực tiếp vào nước. Với khoáng vi lượng như Fe, Zn, Cu, Mn… thường được phối trộn ở dạng bột với nước ao hoặc thức ăn cho tôm.
Ngoài các loại khoáng vô cơ, bạn cũng nên bổ sung các chất khoáng đến từ các sản phẩm tự nhiên, ví dụ như:
- Vỏ trứng hoặc vỏ sò nghiền nhỏ: Bổ sung canxi tự nhiên bằng cách nghiền nhỏ vỏ trứng hoặc vỏ sò và thêm vào thức ăn hoặc nước nuôi.
- Bột tảo biển: Sử dụng bột tảo biển để bổ sung các khoáng chất và vitamin tự nhiên.
Bổ sung khoáng chất cho tôm
Kiểm soát mật độ tảo trong ao
Nếu trong ao có tảo (tảo có lợi), tôm lột xác sẽ rất dễ gặp tình trạng tảo tàn khiến lượng khoáng trong ao sụt giảm nghiêm trọng. Khi tảo tàn, môi trường nước ao sẽ bị xấu đi và làm tăng nguy cơ nhiễm bệnh cho tôm. Chính vì vật mà trong thời gian tôm lột xác, bạn cần chú ý đến vấn đề tảo trong ao tôm.
Để kiểm soát tảo trong ao tôm, bạn có thể áp dụng các giải pháp sau:
- Quản lý chất dinh dưỡng
- Giảm thiểu lượng thức ăn thừa: Cho tôm ăn vừa đủ để tránh dư thừa thức ăn, làm tăng lượng chất dinh dưỡng trong nước, kích thích tảo phát triển.
- Kiểm soát phân bón: Nếu sử dụng phân bón để kích thích tảo lục có lợi, bạn cần kiểm soát liều lượng để tránh bùng phát các loại tảo không mong muốn trong ao.
- Sục khí và tuần hoàn nước
- Sử dụng hệ thống sục khí: Sục khí giúp tăng cường lượng oxy hòa tan trong nước và ngăn ngừa sự phát triển của tảo bằng cách khuấy động nước.
- Tuần hoàn nước: Tăng cường tuần hoàn nước để phân tán chất dinh dưỡng và ngăn tảo tích tụ ở một khu vực.
- Sử dụng các sinh vật ăn tảo
- Cá ăn tảo: Nuôi các loài cá như cá chép hoặc cá trê có khả năng ăn tảo và kiểm soát mật độ tảo trong ao.
- Vi sinh vật có lợi: Sử dụng vi sinh vật có lợi để cạnh tranh với tảo về dinh dưỡng và không gian sống.
- Kiểm soát ánh sáng
Giảm cường độ ánh sáng chiếu vào ao bằng cách che phủ bề mặt ao hoặc điều chỉnh thời gian chiếu sáng để hạn chế sự phát triển của tảo.
Kiểm soát các yếu tố về độ mặn, độ pH và nồng độ oxy hòa tan
Đây là những yếu tố tác động trực tiếp đến quá trình lột vỏ của tôm. Cụ thể thì nước ao tôm cần có hàm lượng oxy dao động từ 4 – 6 mg/l, độ mặn cần lớn hơn 25%, độ pH từ 7 – 8.5 và độ kiềm nên từ 120mg/l. Nếu một trong những yếu tố này không đạt được, bạn cần sớm có phương án điều chỉnh sao cho phù hợp.
Ngăn chặn vi khuẩn, mầm bệnh gây hại cho tôm
Trong trường hợp ao nuôi tôm có sự xuất hiện của các vi khuẩn, nấm, tôm bị đóng rong… bạn cần thực hiện các biện pháp can thiệp kịp thời như dùng rau sam, dâu tằm… để giúp tôm phục hồi và lột xác an toàn, hiệu quả. Bạn nên dùng men vi sinh để đảm bảo môi trường nước ao nuôi sạch, từ đó kiểm soát được mầm bệnh và các loại tảo độc.
Trên đây là những thông tin mà Hóa chất Đông Á muốn chia sẻ với bạn đọc về thực trạng tôm lột vỏ không cứng. Mong rằng qua bài viết này, các bạn sẽ hiểu rõ được các nguyên nhân, từ đó đưa ra cách phòng ngừa tôm lột vỏ không cứng một cách hiệu quả.