Bệnh đường ruột trên tôm - Nguyên nhân, dấu hiệu, cách phòng và trị bệnh hiệu quả

Nguyên nhân bệnh đường ruột trên tôm xuất hiện trong ao nuôi

Nguyên nhân xuất hiện bệnh đường ruột trên tôm

Bệnh đường ruột trên tôm thường ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa của tôm, dẫn đến triệu chứng như tiêu chảy, phân lỏng, tăng cường tiết niệu, giảm sức đề kháng và sức chịu đựng của tôm. Có rất nhiều nguyên nhân gây ra bệnh đường ruột trên tôm nhưng chủ yếu vẫn là do vi khuẩn Vibrio. Loại vi khuẩn này sẽ xâm nhập vào đường ruột của tôm, sau đó bám vào thành ruột và tiết ra độc tố phá hủy thành ruột. Điều này đã làm cho thành ruột bị viêm, khiến tôm không ăn được và đường ruột tôm trở nên trống thức ăn.

Ngoài vi khuẩn Vibrio thì còn có một số nguyên nhân khác khiến tôm mắc bệnh đường ruột, đó là:

• Nhiễm ký sinh trùng Gregarine, loại trùng 2 tế bào: Khi ăn phải ký chủ của loài Gregarine, ví dụ như nhuyễn thể 2 mãnh vỏ, ốc, giun nhiều tơ,... tôm sẽ bị ấu trùng xâm nhập vào đường ruột, phát triển thành dạng trưởng thành rồi sống ký sinh bằng cách bám vào thành ruột. Khi mật độ Gregarine tăng cao, chúng sẽ làm tắc nghẽn ruột, hình thành những tổn thương ở đường ruột và tạo điều kiện cho các tác nhân cơ hội tấn công rồi gây bệnh cho tôm.
• Thức ăn: Tôm ăn phải thức ăn bị nấm mốc, nhiễm vi khuẩn gây ngộ độc cho tôm.
• Chế độ dinh dưỡng thiếu cân bằng: Thức ăn không đảm bảo chất lượng, cho tôm ăn quá nhiều hoặc quá ít một số thành phần dinh dưỡng cũng có thể gây ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa của tôm, khiến tôm mắc bệnh.
• Tôm ăn phải tảo độc: Một số loài tảo độc như tảo lam sẽ tiết ra độc tố làm tê liệt lớp biểu bì mô ruột, khiến ruột không hấp thu được thức ăn, làm tôm suy yếu và mắc bênh.
• Môi trường: Thời tiết thay đổi thất thường như mưa lớn, nắng nóng kéo dài cũng khiến cho tôm yếu đi, bỏ ăn và bị trống ruột.
• Chất lượng nước kém: Nước đục, nhiều bọt dơ, tảo nở hoa, tảo tàn, nhiều khí đôc… cũng là nguyên nhân khiến cho tôm bị stress, ăn ít hoặc bỏ ăn.

Dấu hiệu nhận biết tôm mắc bệnh đường ruột

Dấu hiệu nhận biết tôm mắc bệnh

Các dấu hiệu nhận biết bệnh đường ruột trên tôm có thể bao gồm:

• Tôm bị mắc bệnh đường ruột thường ít hoạt động hơn, không có sự tương tác nhiều với nhau hoặc với môi trường xung quanh.
• Tôm bị bệnh có thể thay đổi màu sắc của cơ thể, hoặc bề ngoài của chúng có thể nhạt màu hoặc xấu đi. Đôi khi, chúng có thể xuất hiện màu sắc không bình thường như màu đen hoặc xám.
• Khi lắc nhẹ thân tôm, bạn có thể thấy chuyển động của thức ăn trong đường ruột tôm không cố định.
• Phân tôm khi kiểm tra thấy dễ nát, màu sắc nhợt nhạt, không suôn và khác hoàn toàn với phân bình thường. Nó có thể trở thành lỏng, màu vàng, nâu hoặc xám và thường tiết nhiều hơn bình thường.
• Xuất hiện hiện tượng tôm bỏ ăn, ăn yếu, mờ đục đường ruột, đường ruột không có thức ăn hoặc bị đứt thành từng đoạn, bị viêm đỏ đường ruột.
• Tôm bị bệnh thường có thể mất cân nặng nhanh chóng do khả năng hấp thụ dinh dưỡng bị ảnh hưởng.
• Tôm mắc bệnh thường thể hiện sự suy yếu, khó khăn trong việc di chuyển và bị giảm sức đề kháng với các bệnh tật khác.
• Sau khi tôm mắc bệnh đường ruột, nếu cho chúng ăn nhiều, chúng thậm chí còn chết nhanh hơn và hiện tượng này sẽ xảy ra sau 2 – 3 ngày. Nếu tôm khỏi bệnh thì cũng gây ra thiệt hại lớn cho người nuôi, tôm có nguy cơ bị teo gan và còi cọc.

Giải pháp phòng ngừa bệnh đường ruột trên tôm hiệu quả cho nhà nông

Giải pháp phòng bệnh đường ruột cho tôm

Để phòng ngừa bệnh đường ruột trên tôm một cách có hiệu quả, có một số biện pháp quan trọng mà bạn nên áp dụng:

Vệ sinh ao nuôi

Đảm bảo ao nuôi tôm luôn sạch sẽ và thông thoáng nhằm giảm thiểu sự phát triển của các loài vi khuẩn gây bệnh. Trước khi thả tôm, bạn cần cải tạo, chuẩn bị ao đúng quy trình kỹ thuật, đồng thời trang bị đầy đủ máy móc, thiết bị như máy quạt nước, máy sục khí oxy đáy,….

Trong quá trình nuôi tôm, bạn cần xử lý đáy ao định kỳ 7 - 10 ngày/lần bằng các loại men vi sinh để phân hủy các chất hữu cơ trong ao do tảo tàn, phân tôm, vỏ tôm lột, thức ăn dư thừa,… gây ra. Mục đích của việc làm này là đảm bảo môi trường sinh sống của tôm luôn thông thoáng, sạch sẽ.

Kiểm soát chất lượng môi trường nước nuôi tôm

Đảm bảo các chỉ tiêu như pH, nồng độ oxy hòa tan và các chất độc không vượt quá mức cho phép để tránh việc tôm bị stress và dễ bị nhiễm bệnh.

• Quản lý chất lượng nước: Theo dõi và duy trì các chỉ số chất lượng nước như độ pH, nồng độ oxy hòa tan (DO), nhiệt độ, nồng độ ammoniac (NH3/NH4+), nitrit (NO2-) và nitrat (NO3-). Các chỉ số này cần được đo định thường xuyên và duy trì trong khoảng an toàn cho tôm.
• Hệ thống lọc nước: Sử dụng hệ thống lọc nước hiệu quả bao gồm bể lọc cơ học và sinh học để loại bỏ các chất độc hại và duy trì môi trường nước sạch.
• Thay nước thường xuyên: Thực hiện thay nước định kỳ để loại bỏ chất cặn bã, giảm nồng độ các chất phân huỷ và cung cấp oxy tươi mới cho tôm.

Quản lý dinh dưỡng cho tôm

Để tôm phát triển khỏe mạnh, bạn cần cung cấp cho tôm khẩu phần dinh dưỡng cân bằng, đầy đủ dưỡng chất, đảm bảo chế độ ăn uống khoa học và không quá dư thừa.

• Chất lượng và nguồn gốc: Chọn thức ăn có nguồn gốc rõ ràng từ các nhà cung cấp uy tín. Thức ăn phải đảm bảo chất lượng về dinh dưỡng và độ an toàn, tránh sử dụng thức ăn kém chất lượng hoặc chứa các tạp chất gây hại cho tôm.
• Thích hợp với giai đoạn phát triển: Sử dụng thức ăn phải phù hợp với từng giai đoạn phát triển của tôm. Tôm ở từng giai đoạn nhất định sẽ cần những lượng dinh dưỡng nhất định với những thành phần thức ăn khác nhau.
• Dinh dưỡng cân bằng: Đảm bảo thức ăn được cung cấp đầy đủ các dinh dưỡng cần thiết như carbohydrate, protein, lipid, các khoáng chất và vitamin.
• Dạng thức ăn và hình thức sử dụng: Lựa chọn loại thức ăn có dạng và hình thức sử dụng phù hợp với điều kiện ao nuôi. Ví dụ, thức ăn nổi có thể dễ dàng tiếp cận và được tôm tiêu hóa tốt hơn.
• Kiểm soát lượng thức ăn: Không cho tôm ăn quá nhiều để tránh tình trạng lây lan bệnh tật do tôm quá béo.
• Sự đa dạng trong thức ăn: Đảm bảo sự đa dạng các chất dinh dưỡng có trong thức ăn để tôm có thể tiêu thụ đủ các loại dinh dưỡng cần thiết.
• Chế độ ăn uống khoa học: Thiết lập chế độ ăn uống khoa học, bao gồm số lượng và thời gian cho ăn phù hợp với từng giai đoạn phát triển của tôm.
• Sát trùng thức ăn (nếu cần): Đặc biệt đối với thức ăn tươi sống, nếu có thể, bạn hãy sát trùng trước khi cho tôm ăn để giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm bệnh.
• Trong quá trình nuôi, bạn cũng nên bổ sung men tiêu hóa thường xuyênn để cải thiện sức khỏe đường ruột tôm. Bạn có thể trộn lẫn chúng vào thức ăn trước khi cho tôm ăn.

Đảm bảo mật độ nuôi tôm luôn ở mức phù hợp

Để tránh nguy cơ bùng phát bệnh đường ruột trên tôm, bạn nên tránh nuôi  tôm quá đông đối với từng giai đoạn phát triển của tôm để giảm thiểu sự lây lan của bệnh tật.

Trước khi bắt đầu nuôi tôm, bạn nên nghiên cứu và thực nghiệm để tìm ra mật độ nuôi phù hợp cho loại tôm và điều kiện ao nuôi của bạn. Tiếp đó cần phải theo dõi thường xuyên tình trạng môi trường ao nuôi như nồng độ oxy, pH, nhiệt độ và chất lượng nước để điều chỉnh mật độ nuôi phù hợp. Tránh nuôi tôm với mật độ cao trong ao, vì điều này có thể dẫn đến cạnh tranh về thức ăn, làm giảm oxy trong nước và tăng nguy cơ lây nhiễm bệnh. Mật độ nuôi tôm cần được điều chỉnh thích hợp theo từng giai đoạn phát triển của tôm. Ví dụ như khi tôm nhỏ, bạn cần thả nuôi với mật độ thấp hơn so với tôm lớn.

Ngoài các biện pháp chính trên, bạn cũng nên áp dụng các biện pháp phòng bệnh dưới đây:

• Sử dụng thuốc phòng bệnh: Áp dụng các biện pháp phòng bệnh định kỳ, sử dụng thuốc phòng bệnh nhưng phải tuân thủ đúng liều lượng và hướng dẫn sử dụng của nhà cung cấp thuốc.
• Theo dõi sức khỏe tôm thường xuyên: Quan sát tôm thường xuyên để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường của bệnh, từ đó có biện pháp xử lý kịp thời.
• Giảm thiểu stress cho tôm: Tránh các yếu tố gây stress như thay đổi nhanh chóng điều kiện môi trường sống, vận chuyển và xử lý tôm.
• Đảm bảo vệ sinh người nuôi: Đeo quần áo bảo hộ sạch sẽ khi tiếp xúc với tôm để không là nguồn lây nhiễm bệnh từ con người.

Việc thực hiện đầy đủ và đúng cách các biện pháp trên sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ bệnh đường ruột trên tôm, đồng thời tăng năng suất và chất lượng sản phẩm tôm thương phẩm cho bạn.

Giải pháp điều trị bệnh đường ruột trên tôm

Giải pháp điều trị bệnh đường ruột ở tôm

Khi phát hiện tôm mắc bệnh, bạn cần tiến hành các việc sau:

• Loại bỏ thức ăn bị ẩm mốc hoặc bị hỏng. Nếu thấy có tảo độc trong ao thì cần cắt tảo ngay lập tức bằng men vi sinh.
• Không cho tôm ăn trong 1 - 2 ngày. Khi cho tôm ăn trở lại, bạn chỉ nên cho tôm ăn 50% lượng thức ăn so với ban đầu, sau đó tăng lượng thức ăn từ từ ở những ngày tiếp theo, đồng thời kết hợp sục khí liên tục.
• Tiến hành diệt khuẩn cho ao nuôi bằng các loại hóa chất như: BKC, Iodine, KMnO4 ,… Liều dùng sẽ tùy vào tình hình sức khỏe của tôm.
• Kết hợp bón vôi, Yucca, Zeolite nhằm cải thiện các thông số môi trường như độ pH, độ kiềm, nồng độ các khí độc trong ao nuôi.
• Sử dụng các chế phẩm sinh học nhóm Nitrobacteria, Bacillus,… nhằm cải thiện môi trường nước nuôi tôm và hệ vi sinh có lợi trong ao. Đồng thời bổ sung vitamin C  và men tiêu hóa có lợi cho đường ruột của tôm để tăng sức đề kháng cho tôm.

Với những thông tin vừa nêu ra ở trên, các bạn chắc hẳn đã nắm được cách phòng và trị bệnh đường ruột trên tôm rồi đúng không. Để theo dõi nhiều bài viết bổ ích cho nghề nuôi tôm, các bạn hãy thường xuyên ghé thăm website của Hóa chất Đông Á nhé.