Độ đục của nước là gì? Hướng dẫn cách đo độ đục chính xác nhất

Tìm hiểu chung về độ đục của nước

1. Độ đục của nước là gì?

Độ đục là một đặc tính vật lý của nước, phản ánh khả năng truyền ánh sáng qua nước. Nói cách khác, nó cho biết nước trong đến mức nào. Bạn có thể tưởng tượng độ đục như là "độ trong suốt" của nước vậy. Độ đục càng càng cao thì độ trong suốt càng giảm và ngược lại. 

2. Hạt lơ lửng trong nước

Nguyên nhân chính gây ra độ đục là sự hiện diện của các hạt lơ lửng trong nước. Những hạt này có thể là: bụi bẩn, xác tảo, vi khuẩn, các hạt khoáng chất có kích thước nhỏ. Các hạt này quá nhỏ để lắng xuống đáy, nên chúng "trôi nổi" trong nước, làm giảm độ trong của nước.

3. Ảnh hưởng bởi ánh sáng mặt trời

Độ đục ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng xuyên thấu của ánh sáng qua nước. Quá trình này diễn ra như sau:

• Ánh sáng mặt trời chiếu thẳng vào nước

• Các hạt lơ lửng cản trở và phản xạ ánh sáng

• Ánh sáng bị giảm cường độ khi đi sâu vào nước

Nước càng đục, ánh sáng càng khó xuyên qua. Điều này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến các sinh vật dưới nước đáy.

4. Mắt thường khó quan sát

Thú vị là, mắt thường của chúng ta khó có thể phân biệt được sự khác biệt nhỏ về độ đục. Ví dụ, bạn có thể không nhận ra sự khác biệt giữa nước có độ đục 1 NTU và 5 NTU. Vì vậy, các nhà khoa học phải sử dụng các thiết bị đặc biệt để đo độ đục chính xác.

Nguồn nước bị đục, bẩn

Tại sao nước lại bị đục?

Nguyên nhân gây ra độ đục của nước là gì? Độ đục của nước không phải tự nhiên mà có. Hãy cùng tìm hiểu các nguyên nhân chính gây ra hiện tượng này nhé.

1. Tảo phát triển

Tảo là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây ra độ đục trong nước. Quá trình này diễn ra như sau:

• Nước chứa nhiều chất dinh dưỡng (như nitơ và phốt pho)

• Nước chịu ảnh hưởng bởi ánh sáng mặt trời

• Tảo phát triển nhanh chóng

• Số lượng lớn tảo làm nước trở nên đục

Bạn có thể thấy hiện tượng này rõ nhất trong các hồ nước tĩnh vào mùa hè.

2. Bụi bẩn, đất cát lọt vào nước

Khi trời mưa hoặc có gió mạnh, bụi bẩn và đất cát có thể bị cuốn vào nguồn nước, gây ra độ đục. Quá trình này thường xảy ra ở:

• Sông suối

• Hồ chứa nước ngoài trời

• Bể bơi không có mái che

3. Khoáng chất hòa tan

Một số khoáng chất như sắt và mangan, khi hòa tan trong nước, có thể gây ra độ đục. Điều này thường xảy ra ở:

• Nước ngầm

• Nước giếng khoan

Khi tiếp xúc với không khí, các khoáng chất này có thể oxy hóa và tạo ra các hạt nhỏ, làm nước trở nên đục.

4. Protein, dầu mỡ từ các nguồn hữu cơ

Các chất hữu cơ như protein và dầu mỡ cũng có thể gây ra độ đục trong nước. Nguồn gốc của chúng có thể là:

• Nước thải sinh hoạt

• Nước thải bẩn từ sản xuất công nghiệp

• Xác động thực vật phân hủy trong nước

Tảo phát triển là một trong những nguyên nhân khiến nước bị đục

Độ đục của nước ảnh hưởng đến điều gì?

Bạn có thể nghĩ rằng nước hơi đục một chút không sao, nhưng thực tế, độ đục có thể ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh quan trọng. 

1. Gây mất thẩm mỹ

Nước đục trông không sạch và có thể gây cảm giác không an toàn khi sử dụng. Bạn có muốn uống một ly nước đục không? Thay vào đó nguồn nước trong suốt sẽ giúp người sử dụng yên tâm hơn rất nhiều.

2. Sức khỏe con người

Độ đục cao có thể ảnh hưởng đến sức khỏe con người theo nhiều cách:

• Vi khuẩn và mầm bệnh: Nước đục thường chứa nhiều vi khuẩn và mầm bệnh hơn.

• Khó khăn trong khử trùng: Các hạt lơ lửng có thể "bảo vệ" vi khuẩn khỏi tác động của chất khử trùng.

• Kích ứng: Nước đục có thể gây kích ứng da và mắt khi tắm hoặc bơi.

3. Hệ sinh thái dưới nước

Độ đục ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ sinh thái dưới nước:

• Giảm đa dạng sinh học:

  • Các loài nhạy cảm với ánh sáng biến mất

  • Chuỗi thức ăn bị phá vỡ

• Cấu trúc hệ sinh thái bị thay đổi:

  • Ưu thế thuộc về các loài chịu được điều kiện ít ánh sáng

  • Sự thay đổi trong quần thể cá và động vật thủy sinh

• Quá trình sinh sản bị ảnh hưởng:

  • Nhiều loài cá cần nước trong để tìm bạn tình

  • Trứng cá có thể bị phủ bởi các hạt lơ lửng, giảm tỷ lệ nở

• Tác động đến nguồn thức ăn:

  • Giảm sản lượng thực vật phù du

  • Ảnh hưởng đến các loài ăn lọc như trai, sò

Bạn có thể tưởng tượng, một hồ nước trong vắt biến thành một hồ nước đục ngầu sẽ ảnh hưởng như thế nào đến cuộc sống của các sinh vật dưới nước.

4. Khó khăn trong xử lý nước sạch

Nước đục gây ra nhiều thách thức trong quá trình xử lý nước sạch:

• Tăng chi phí: Cần sử dụng nhiều hóa chất và năng lượng hơn để xử lý.

• Giảm hiệu quả lọc: Các hạt nhỏ có thể làm tắc nghẽn bộ lọc.

• Tạo ra sản phẩm phụ: Khi xử lý nước đục bằng chlorine, có thể tạo ra các sản phẩm phụ có hại.

Nguồn nước không đảm bảo sẽ ảnh hưởng tới sức khỏe con người

Cách đo độ đục của nước chính xác nhất

Ngoài thắc mắc về độ đục của nước là gì? Bạn đã bao giờ tự hỏi làm thế nào người ta đo được độ đục của nước chưa? Hãy cùng khám phá các phương pháp phổ biến dưới đây:

1. Phương pháp trực quan

Công cụ: Đĩa Secchi

Đây là phương pháp đơn giản nhất, thường được sử dụng trong các hồ và ao lớn:

• Thả đĩa Secchi (một đĩa tròn trắng đen) xuống nước.

• Đo độ sâu tại điểm đĩa biến mất khỏi tầm nhìn.

• Độ sâu này phản ánh độ đục của nước.

Ưu điểm: Sử dụng đơn giản, không yêu cầu về kỹ thuật và thiết bị sử dụng

Nhược điểm: Không chính xác cho nước có độ đục thấp.

2. Phương pháp hiện đại

Công cụ: Máy đo độ đục

Các máy đo độ đục hiện đại hoạt động dựa trên nguyên lý đo cường độ ánh sáng tán xạ:

• Chiếu tia sáng vào mẫu nước.

• Đo cường độ ánh sáng tán xạ bởi các hạt lơ lửng.

• Máy tự động đo và hiển thị kết quả

Ưu điểm: Nhanh chóng, dễ sử dụng, hiện đại và chính xác

Nhược điểm: Chi phí cao mua máy cao, cần bảo trì định kỳ.

3. Đơn vị đo độ đục

NTU là đơn vị phổ biến nhất để đo độ đục. Một số điểm cần lưu ý:

• 0 NTU: Nước hoàn toàn trong suốt

• 1 NTU: Mắt thường khó nhận biết

• 5 NTU: Có thể nhận thấy độ đục

• 1000 NTU: Nước rất đục, như nước bùn

Sử dụng máy đo độ đục

Tiêu chuẩn độ đục của nước

Tiêu chuẩn độ đục của nước được đề ra để giảm thiểu ô nhiễm môi trường, hạn chế nguồn nước bẩn, bảo vệ sức khoẻ của người dùng.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tiêu chuẩn độ đục cho:

• Nước uống: ≤ 2 NTU

• Nước sinh hoạt: ≤ 5 NTU

Tại Việt Nam, theo quy định QCVN 01-1:2018/BYT:

• Nước uống đóng chai: ≤ 2 NTU

• Nước sinh hoạt: ≤ 2 NTU

Lưu ý: Tiêu chuẩn có thể thay đổi tùy theo quốc gia và mục đích sử dụng nước.

Hạn chế độ đục của nước gia tăng bằng cách nào?

Phòng bệnh hơn chữa bệnh, độ đục cần được kiểm soát đúng tiêu chuẩn để đảm bảo nguồn nước luôn được trong sạch. Sau đây là một số biện pháp phòng bệnh hiệu quả:

1. Che phủ nguồn nước

• Bước 1: Xác định nguồn nước cần bảo vệ (bể chứa, giếng)

• Bước 2: Chọn vật liệu che phủ phù hợp (nắp đậy, bạt)

• Bước 3: Đảm bảo che kín hoàn toàn

• Bước 4: Kiểm tra, bảo dưỡng thường xuyên

Lợi ích:

• Ngăn bụi bẩn, lá cây rơi vào

• Hạn chế sự phát triển của tảo (do giảm ánh sáng)

2. Vệ sinh định kỳ

Đối với hồ bơi và bể chứa nước:

• Bước 1: Loại bỏ cặn bẩn bề mặt hàng ngày

• Bước 2: Chải thành và đáy bể hàng tuần

• Bước 3: Kiểm tra và điều chỉnh hóa chất thường xuyên

• Bước 4: Thay nước định kỳ (tùy theo tình trạng sử dụng)

Lưu ý: Đối với bể bơi công cộng, cần tuân thủ quy định về vệ sinh và an toàn.

3. Kiểm soát nguồn dinh dưỡng

Đặc biệt quan trọng đối với bể cảnh và ao hồ:

• Hạn chế cho cá ăn thừa

• Loại bỏ lá cây và xác động vật kịp thời

• Sử dụng thực vật thủy sinh để hấp thụ chất dinh dưỡng

• Cân nhắc sử dụng các chất ức chế tảo tự nhiên

4. Sử dụng hóa chất keo tụ PAC

Đối với nước cấp, nước sinh hoạt để giảm độ đục người ta sử dụng hóa chất keo tụ PAC. Đây là sản phẩm có khả năng keo tụ, lắng đọng các tạp chất có trong nước. Đặc biệt nó có thể keo tụ được cả kim loại nặng. Sử dụng PAC được xem là phương pháp an toàn, hiệu quả nên ngày càng trở nên phổ biến tại Việt Nam.

Trong đó, hóa chất PAC của Đông Á Chemical là sản phẩm bán chạy nhất hiện nay. Đáp ứng được các tiêu chí chất lượng, giá tốt, hiệu quả và dễ mua. Nếu bạn có nhu cầu mua sản phẩm hãy liên hệ ngay tổng đài 0822 525 525 để được hỗ trợ nhanh nhất. Hiện tại, Đông Á Chemical đang là đối tác của các doanh nghiệp, nhà máy xử lý nước trên toàn quốc.

Hoá chất keo tụ PAC Đông Á

Những câu hỏi thường gặp

1. Mức độ đục của nước uống an toàn là bao nhiêu?

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) quy định:

• Mức lý tưởng: ≤ 1 NTU

• Mức chấp nhận được: ≤ 5 NTU

Tại sao lại có hai mức?

• ≤ 1 NTU: Đảm bảo hiệu quả khử trùng tối ưu

• ≤ 5 NTU: Mức tối đa có thể chấp nhận trong điều kiện hạn chế

Lưu ý: Nước có độ đục > 5 NTU có thể vẫn an toàn để uống sau khi đun sôi, nhưng không được khuyến khích sử dụng lâu dài.

2. Làm thế nào để làm trong nước bị đục tại nhà?

Có hai phương pháp đơn giản bạn có thể áp dụng tại nhà:

• Phương pháp lắng:

  • Thêm phèn chua vào nước đục

  • Khuấy đều và sau đó  để yên trong 30 phút

  • Các hạt lơ lửng sẽ kết tụ và lắng xuống đáy

  • Tiến hành gạn lấy phần nước trong phía bên trên và loại bỏ lắng cặn ở bên dưới.

• Phương pháp lọc:

  • Chuẩn bị một bình lọc đơn giản: Chai nhựa cắt đáy, vải lọc (có thể dùng vải cotton sạch), than hoạt tính (mua tại các cửa hàng thủy sinh).

  • Xếp các lớp lọc: vải -> than hoạt tính -> vải

  • Đổ nước qua bình lọc, thu nước đã lọc ở dưới

Lưu ý: Các phương pháp này có thể giảm độ đục nhưng không đảm bảo loại bỏ hoàn toàn vi khuẩn. Nên đun sôi nước sau khi lọc để đảm bảo an toàn.

3. Tác động của cloramin đến độ đục?

Cloramin là hợp chất được tạo ra khi chlorine phản ứng với amoniac trong nước. Tác động của nó đến độ đục khá phức tạp:

• Giảm độ đục ban đầu:

  • Cloramin có tác dụng oxy hóa, phá vỡ một số hạt lơ lửng

  • Giúp keo tụ các hạt nhỏ thành hạt lớn hơn, dễ lắng

• Có thể tăng độ đục về sau:

  • Phản ứng với kim loại (như sắt, mangan) tạo ra các hạt oxit

  • Tạo ra các sản phẩm phụ có thể làm tăng độ đục

• Ảnh hưởng đến vi sinh vật:

  • Tiêu diệt một số vi khuẩn, làm giảm độ đục do vi sinh vật

  • Có thể kích thích sự phát triển của một số loài tảo kháng cloramin

Lưu ý: Tác động của cloramin phụ thuộc vào nhiều yếu tố như nồng độ, pH, và thành phần của nước.

4. Các chỉ tiêu quan trọng khác để đánh giá chất lượng nước?

Ngoài độ đục, còn nhiều chỉ tiêu quan trọng khác để đánh giá chất lượng nước:

• pH: Đo độ axit/kiềm của nước

  • Thang đo: 0-14

  • Mức lý tưởng cho nước uống: 6.5-8.5

• Độ cứng: Lượng canxi và magie trong nước

  • Đơn vị: mg/L CaCO3

  • Nước mềm: < 60 mg/L

  • Nước cứng: > 180 mg/L

• Chỉ số TDS (Total Dissolved Solids): Đây là chỉ số của tổng lượng chất rắn hoà tan.

  • Đơn vị: mg/L

  • Mức chấp nhận được cho nước uống: < 1000 mg/L

• Chlorine dư: Lượng chlorine còn lại sau quá trình khử trùng

  • Đơn vị: mg/L

  • Mức an toàn: 0.2-1.0 mg/L

• Coliform: Chỉ số vi khuẩn đường ruột

  • Đơn vị: CFU/100mL

  • Yêu cầu cho nước uống: 0 CFU/100mL

Bạn có thể thấy, đánh giá chất lượng nước là một quá trình phức tạp, cần xem xét nhiều yếu tố khác nhau.

5. Tôi có thể tự đo độ đục của nước tại nhà không?

Câu trả lời là có! Mặc dù không thể chính xác như các phòng thí nghiệm chuyên nghiệp, bạn vẫn có thể tự đo độ đục tại nhà bằng một số phương pháp sau:

• Phương pháp đơn giản nhất:

  • Đổ nước vào một chai thủy tinh trong suốt

  • Đặt chai trước một tờ giấy có chữ in

  • Nếu có thể đọc được chữ qua chai nước, độ đục < 5 NTU

• Sử dụng ống đo độ đục tự chế:

  • Chuẩn bị một ống nhựa trong dài khoảng 50cm

  • Đánh dấu một chữ X ở đáy ống

  • Đổ từ từ nước cần đo vào ống

  • Khi không còn nhìn thấy chữ X, đo chiều cao của cột nước

  • So sánh với bảng quy đổi (có thể tìm trên internet)

• Mua bộ test kit độ đục:

  • Có bán tại các cửa hàng thiết bị thủy sinh hoặc online

  • Thường bao gồm ống đo và dung dịch chuẩn

  • Sử dụng dễ dàng và cho kết quả đo chính xác

Lưu ý: Các phương pháp này chỉ cho kết quả ước lượng. Để có kết quả chính xác, bạn nên gửi mẫu nước đến các phòng thí nghiệm chuyên nghiệp.

Qua bài viết này, chúng ta đã cùng nhau khám phá về độ đục của nước - một chỉ số quan trọng nhưng thường bị bỏ qua trong cuộc sống hàng ngày. Từ định nghĩa, nguyên nhân, cách đo đến tác động của nó, chúng ta đã có một cái nhìn toàn diện về vấn đề này.

Hy vọng rằng sau bài viết này, bạn sẽ hiểu rõ độ đục của nước là gì và có cái nhìn mới về ly nước hàng ngày của mình. Hãy nhớ rằng, nước sạch không chỉ là nước trong, mà còn là nước an toàn cho sức khỏe. Hãy cùng nhau bảo vệ nguồn nước và sử dụng nước một cách thông minh.