Tristearin là chất gì? Công thức và ứng dụng của Tristearin

Tristearin là chất gì?

Tristearin là chất gì

Tristearin là một loại chất béo có nguồn gốc từ 3 đơn vị của axit stearic, trong đó hầu hết các chất béo trung tính đều được tạo ra từ ít nhất là 2 axit béo khác nhau (thông thường sẽ là 3 axit béo). Về công thức hóa học, Tristearin có công thức là C₅₇H₁₁₀O₆ còn về công thức cấu tạo, hợp chất này sẽ có công thức là (C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅.

Theo công thức tổng quát của chất béo no (RCOO)₃C₃H₅ thì gốc R no nên nó chỉ có 3 liên kết pi ở 3 nhóm COO. Từ công thức này, chúng ta sẽ tính số pi của Tristearin là pi = 3.

Tìm hiểu các tính chất đặc trưng của Tristearin

Sau khi hiểu được Tristearin là gì, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về các tính chất của hợp chất này. Cũng như các hợp chất hóa học khác, Tristearin có tính chất vật lý và hóa học riêng. Cụ thể các tính chất này sẽ là:

Tính chất vật lý

Công thức của Tristearin là C₅₇H₁₁₀O₆ nên khối lượng phân tử của Tristearin sẽ là 891,48 g/mol, mật độ là 862 kg/m³ và có thể có kết tinh trong 3 dạng đa hình.

Độ tan: Tristearin không tan trong nước nhưng lại tan tốt trong dung dịch chloroform, carbon disulfide và đặc biệt tan mạnh trong benzen, axeton.Phản Tristearin tan ở 65 °C (dạng β) và 54°C (dạng α).

Ở điều kiện thường, Tristearin tồn tại ở dạng bột trắng và là chất rắn không mùi.

Tính chất hóa học

- Phản ứng với khí hidro.

(C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅ + 3H₂ → (C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅

- Bị thủy phân trong môi trường axit có xúc tác là nhiệt độ và axit sunfuric H₂SO₄.

3H₂O + (C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅ ⇆  3C₁₇H₃₅COOH + C₃H₅(OH)₃

- Tristearin thủy phân trong môi trường kiềm khi bị đun nóng

Tristearin thủy phân trong môi trường kiềm khi bị đun nóng để tạo ra xà phòng

3KOH + (C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅ → 3C₁₇H₃₃COOK + C₃H₅(OH)₃

3NaOH + (C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅ + → 3C₁₇H₃₅COONa + C₃H₅(OH)₃

Cách điều chế Tristearin là gì?

Tristearin được tìm thấy nhiều trong các loại cây nhiệt đới như cây cọ. Ngoài ra, hợp chất này còn là sản phẩm phụ thu được từ quá trình chế biến thịt động vật, cụ thể là từ mỡ động vật.

Để điều chế ra Tristearin, chúng ta có thể tinh chế nó bằng cách "sấy khô phân đoạn". Bằng cách ép mỡ động vật hoặc các hỗn hợp mỡ khác, chúng ta tách các chất giàu Tristearin từ chất lỏng, thường làm giàu cho chất béo có nguồn gốc từ acid oleic.

Tristearin cũng là một sản phẩm phụ thu được từ quá trình chiết xuất dầu gan cá hồi khi diễn ra ở nhiệt độ làm lạnh là dưới -5°C.

Ứng dụng phổ biến của Tristearin trong cuộc sống

- Trong ngành công nghiệp sản xuất nến và xà phòng, Tristearin được sử dụng với vai trò là chất làm cứng. Dựa trên tính chất hóa học của Tristearin là bị thủy phân trong môi trường kiềm, người ta cho nó tác dụng với dung dịch natri hidroxit để sản xuất ra xà phòng. Phương trình sản xuất xà phòng sẽ cần xúc tác nhiệt độ và phản ứng diễn ra như sau:

3NaOH + (C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅ → 3C₁₇H₃₅COONa + C₃H₅(OH)

- Dùng làm nguyên liệu để điều chế hợp chất glixerol.

- Tristearin là một triester của axit stearic và glycerin. Glycerin là một chất có tác dụng dưỡng da và phục hồi da. Nó được tìm thấy trong da, giúp cân bằng và cấp nước cho da để duy trì độ ẩm và sự khỏe mạnh cho làn da. Công dụng của Tristearin là dùng để làm mặt nạ làm sạch và dưỡng ẩm cho da mặt. Nó cũng được sử dụng để làm kem dưỡng da tay và các loại kem dưỡng ẩm nói chung. 

- Tristearin có thể làm chất bôi trơn trong sản xuất mỹ phẩm và là một phụ gia thực phẩm, cụ thể là chất làm tăng tốc độ kết tinh trong socola. Nó cò có thể kẹo, chất đánh bóng kim loại, giấy chống nước, bột nhão kết dính, đồ da, sản xuất axit stearic.

Tristearin dùng trong sản xuất mỹ phẩm

Hướng dẫn giải một số bài tập liên quan đến Tristearin 

Bài tập 1: Xà phòng hoá hoàn toàn 178g Tristearin trong dung dịch kali hydroxit, chúng ta sẽ thu được m (g) kali stearat. Hãy tính giá trị của m là:

A. 200,8g.

B. 183,6g.

C. 211,6g.

D. 193,2g.

Hướng dẫn giải

Số mol Tristearin là n (C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅ = 178/890 = 0,2 mol.

Phương trình phản ứng là: (C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅ + 3KOH → 3C₁₇H₃₅COOK + C₃H₅(OH)₃

Số mol muối là nC₁₇H₃₅COOK = 3.0,2 = 0,6 mol

Vậy khối lượng muối thu được sau phản ứng là mC₁₇H₃₅COOK = 322.0,6 = 193,2g

Bài tập 2: Cho 0,1 mol Tristearin tác dụng hoàn toàn với dung dịch xút nóng, dư, thu được m(g) glixerol. Xác định giá trị của m thu được sau phản ứng.

A. 27,6g.

B. 4,6g.

C. 14,4g.

D. 9,2g.

Hướng dẫn giải

Phương trình sản xuất glixerol là: (C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅ + 3NaOH → 3C₁₇H₃₅COONa + C₃H₅(OH)₃

Theo phương trình ta có nC₃H₅(OH)₃ = n(C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅= 0,1mol

Vậy khối lượng của glixerol là mC₃H₅(OH)₃ = 0,1.92 = 9,2g

Trên đây là những thông tin về Tristearin là gì mà chúng tôi muốn chia sẻ với bạn đọc. Hy vọng rằng qua bài viết này của Hóa Chất Đông Á, các bạn có thể hiểu hơn về Tristearin cùng những tính chất, cách điều chế và ứng dụng của Tristearin trong cuộc sống. Nếu bạn có nhu cầu mua hóa chất như xút, axit clohydric,… hãy liên hệ với chúng tôi ngay nhé.