Phenolphtalein là gì? Phenolphtalein dùng để làm gì?

Phenolphtalein là gì?  

Phenolphtalein hay phenoltalein là loại hóa chất tồn tại ở dạng lỏng (không mùi, trong suốt, đậm đặc hơn nước) hoặc dạng bột (màu trắng). Tuy tan kém trong nước nhưng dung dịch phenolphtalein lại tan tốt trong rượu và ether.

Chúng được sử dụng rất nhiều trong các phân tích hóa học với vai trò là một loại thuốc thử, chất chỉ thị màu giúp xác định những điểm tương đương trong các phản ứng chuẩn độ axit – bazo hoặc trung hòa.

Công thức phenolphtalein là C₂₀H₁₄O₄ và thường được viết tắt là “HIn” hoặc “phph”.

Phân tử phenolphtalein có 4 dạng và những dang này sẽ thay đổi qua lại lẫn nhau, tùy thuộc vào nồng độ pH của dung dịch:

Đặc điểm tính chất của phenolphtalein

Dung dịch phenolphtalein có những đặc điểm tính chất nổi bật là:

• Khối lượng riêng: 1,277g cm⁻³ ở 32°C. 
• Áp suất hơi nước: 6,7 x 10^-13 mmHg.
• Phenolphtalein tan rất kém trong nước (400 mg/l) nhưng lại tan tốt trong rượu và ether. 
• Nhiệt độ nóng chảy: 262,5°C.
• Nhiệt độ sôi ở áp suất khí quyển: : 557,8 ± 50,0°C.
• PKa ở 25°C: 9,7.
• Phenolphtalein bị phân hủy khi đun nóng và tỏa ra khói cay nồng, khó chịu.

Hướng dẫn cách điều chế phenolphtalein

Phenolphtalein được điều chế bằng cách cho anhydrid phthalic tác dụng với phenol thông qua quá trình ngưng tụ. Để phản ứng xảy ra, chất xúc tác cần sử dụng là axit sunfuric đậm đặc và hỗn hợp nhôm, kẽm clorua. 

Cơ chế tạo thành phenolphtalein từ phản ứng này chính là sự thay thế thơm điện di.

Cách pha dung dịch phenolphtalein đơn giản nhất 

Nếu bạn đang muốn pha chế dung dịch phenolphtalein, bạn có thể tham khảo cách dưới đây:

Bước 1: Cho 0,05g phenolphtalein vào trong cốc.

Bước 2: Dùng máy khuấy từ để hòa tan 50ml ethanol 95% với 0,05g phenolphtalein ban đầu. 

Bước 3: Thêm 50ml nước cất vào hỗn hợp trên và khuấy đều một lần nữa.

Bước 4: Sau khi tạo thành dung dịch phenolphtalein, bạn chỉ cần cho phần dung dịch này vào lọ để dùng khi cần là được.

Phenolphtalein dùng để làm gì?

Phenolphtalein là một hóa chất được sử dụng phổ biến trong các phòng thí nghiệm và cả ngành công nghiệp, y học. Dưới đây là một số công dụng điển hình của hóa chất này mà các bạn nên biết, đó là:

- Thông qua các phép thử, phenolphtalein được sử dụng để thử độ pH của dung dịch hoặc chuẩn độ axit - bazo của dung dịch, cụ thể là: 

• Nếu dung dịch cần thử có tính axit, phenolphtalein sẽ chuyển sang không màu.
• Nếu dung dịch cần thử có tính bazơ, phenolphtalein sẽ chuyển sang màu hồng nhạt. Nếu nồng độ của chất chỉ thị là đặc, dung dịch còn có thể chuyển sang màu tím.
• Nếu dung dịch có tính kiềm cực mạnh (pH > 10): Phenolphtalein sẽ chuyển sang dạng không màu.

- Dùng để thử nghiệm các dấu hiệu của phản ứng cacbonat ở bên trong bê tông.

- Trong suốt hơn 1 thế kỷ, phenolphtalein được sử dụng như một loại thuốc nhuộm trắng. Tuy nhiên, vì có khả năng gây ung thư nên hóa chất này hiện nay đã bị loại khỏi danh sách các loại thuốc nhuộm được phép sử dụng.

- Trong y học, phenolphtalein đã từng được sử dụng làm thuốc nhuận tràng nhưng cho đến thời điểm hiện tại, loại thuốc làm từ hóa chất này đã không còn được sử dụng nữa. Nguyên nhân là vì nó có thể gây ra những tác dụng phụ khiến sức khỏe con người gặp nguy hiểm. Ngoài ra, phenolphtalein còn được dùng để làm thuốc thử trong các xét nghiệm pháp y, giúp xác định được sự hiện diện của hemoglobin trong một mẫu xét nghiệm. Xét nghiệm máu này thường được gọi là xét nghiệm Kastle-Meyer.

Với xét nghiệm này, ban đầu chúng ta cần thu thập một mẫu máu khô bằng giấy lọc hoặc tăm bông. Tiếp đến, người thực hiện sẽ tiến hành nhỏ vài giọt rượu vào mẫu, sau đó một thêm vài giọt phenolphtalein và cuối cùng là nhỏ trực tiếp vài giọt nước oxy già lên mẫu. Nếu mẫu cần kiểm tra này chuyển thành màu hồng thì nó là một thử nghiệm dương tính. Xét nghiệm này không khiến mẫu bị phá hủy nên chúng ta có thể lưu giữ nó và dùng trong các thử nghiệm khác tại phòng thí nghiệm. Máu từ động vật cũng có phản ứng tương tự như vậy nên việc kiểm tra thêm sẽ được tiến hàng để xác định nguồn gốc.

Với những thông tin mà chúng tôi vừa chia sẻ ở trên, các bạn chắc hẳn đã hiểu thêm rất nhiều về phenolphtalein là gì rồi đúng không nào. Dung dịch này không chỉ được dùng để làm chất chỉ thị màu như chúng ta vẫn biết mà nó còn có rất nhiều công dụng khác nữa.

Nếu bạn cần sử dụng hóa chất này, hãy lựa chọn đơn vị uy tín để mua được những sản phẩm chất lượng, chính hãng. Ngoài ra, nếu bạn đang muốn mua hóa chất xử lý nước như PAC, Chlorine, Javel,… hãy liên hệ trực tiếp với Hóa Chất Đông Á để được đảm bảo giá TỐT.