Dung dịch kiềm là gì? Cách nhận biết bazơ bằng phenoltalein và quỳ tím

1. Tổng quan về dung dịch kiềm là gì?

Dung dịch kiềm được định nghĩa là một loại dung dịch có tính Bazơ, nó có khả năng chấp nhận proton (H⁺) từ các chất khác. Thông thường, các loại dung dịch kiềm sẽ có độ pH > 7 và có màu xanh nhạt. Một số đặc điểm nổi bật của dung dịch kiềm:

• Tính Bazơ: Khi tan trong nước dung dịch có khả năng tạo ion hydroxide (OH^-) tạo ra tính chất Bazơ.

• Độ pH cao: 100% dung dịch kiềm đều có độ pH > 7, đồng nghĩa với sự có mặt của nhiều ion (OH^-).

• Tính ăn mòn: Khả năng ăn mòn của dung dịch cao hơn so với các chất khác, chính vì thế mà nó được dùng để làm các loại chất tẩy rửa, chất xử lý bề mặt.

• Tính trung hoà axit: Dung dịch kiềm có khả năng trung hòa axit tạo ra muối và nước.

Các chất kiềm được sử dụng để ra dung dịch kiềm như: hidroxit natri (NaOH), hydroxit kali (KOH) và hydroxit canxi (Ca(OH)₂)...

Tổng quan về dung dịch kiềm là gì?

2. Bazơ và dung dịch bazơ khác nhau như thế nào?

Có nhiều bạn đặt câu hỏi Bazơ và dung dịch bazơ khác nhau như thế nào? Chúng ta có thể phân biệt như sau:

• Bazơ là hợp chất hoá học mà phân tử của nó sẽ bao gồm 1 phân tử kim loại liên kết với một hay nhiều nhóm hidroxit (OH^-). Trong đó, hoá trị của kim loại sẽ bằng số nhóm hidroxit.

• Dung dịch Bazơ được hiểu là dung dịch có chứa một Bazơ tan được trong nước. 

Bazơ và dung dịch bazơ khác nhau như thế nào?

3. Phân loại dung dịch kiềm, hướng dẫn đọc tên các loại bazơ

Dựa vào tính chất hoá học, tính tan trong nước mà các loại dung dịch kiềm được phân chia theo từng loại khác nhau. Cụ thể như sau:

Phân loại dựa trên thành phần cấu tạo:

• Dung dịch kiềm mạnh bao gồm: KOH, NaOH…

• Dung dịch kiềm yếu: Fe(OH)₃, Al(OH)₃…

Phân loại dựa vào sự hoà tan trong nước:

• Dung dịch bazơ  tan trong nước bao gồm những bazơ có gốc kim loại đứng trước Mg trong bảng tuần hoàn: KOH, NaOH, Ca(OH)₂, Ba(OH)₂..

• Dung dịch bazơ  không tan trong nước bao gồm những bazơ kim loại đứng sau Mg trong bảng tuần hoàn: Zn(OH)₂, Al(OH)₃., Fe(OH)₃…

Phân loại dựa vào đặc điểm, tính chất hoá học: 

• Dung dịch bazơ vô cơ bao gồm: NaOH, Al(OH)₃…

• Dung dịch bazơ hữu cơ bao gồm: Các amin có tính bazơ , các hợp chất có tính bazơ chứa vòng thơm như C6H5OH.

Hướng dẫn cách đặt tên dung dịch kiềm:

Bazơ được đọc tên theo trình tự như sau: Tên bazơ = Tên kim loại (kèm hoá trị) + hydroxit 

Ví dụ:

• Dung dịch Cu(OH)₂: Đọc là Đồng II hidroxit

• Dung dịch Ca(OH)₂: Đọc  là Canxi hydroxit

4. Cách nhận biết dung dịch bazơ bằng phenoltalein và quỳ tím

Phenolphtalein và quỳ tím là hai công cụ được sử dụng để nhận biết các dung dịch kiềm dựa vào sự thay đổi màu sắc. 

• Dung dịch bazơ làm phenolphtalein chuyển màu hồng nhạt.

• Nếu nồng độ của chất chỉ thị đậm đặc, dung dịch có thể làm phenolphtalein chuyển sang màu tím.

• Với những dung dịch có tính kiềm cực mạnh (khi độ pH > 10) thì nó sẽ làm phenolphtalein trở về không màu.

• Dung dịch bazơ làm đổi màu quỳ tím thành màu xanh đặc trưng.

Cách nhận biết dung dịch bazơ bằng phenoltalein và quỳ tím

5. Tổng hợp 5 ứng dụng quan trọng của dung dịch kiềm 

Hiện nay, dung dịch kiềm được sử dụng rộng rãi trong đời sống sản xuất công nông nghiệp. Dưới đây là 5 ứng dụng phổ biến nhất của loại hóa chất này.

• Làm sạch và tẩy rửa: Dung dịch có tính bazơ mạnh nên được sử dụng để làm sạch các bề mặt, loại bỏ hoàn toàn các loại chất bẩn, dầu mỡ trên lò nướng, bồn cầu, nhà bếp, sàn nhà, vòi hoa xem và các bề mặt khác. Được dùng để sản xuất xà phòng, nước rửa bát, dung dịch vệ sinh nhà cửa…

• Xử lý nước: Dung dịch kiềm được sử dụng phổ biến trong xử lý nước cấp, nước nuôi thuỷ sản, nước sinh hoạt… Giúp nước duy trì độ pH ở mức ổn định, điều chỉnh và cân bằng môi trường nước.

• Xử lý chất thải: Ứng dụng phổ biến để xử lý các chất thải, có khả năng tẩy rửa và làm tan các hợp chất hữu cơ, vô cơ khác trong nước thải.

• Sản xuất công nghiệp: Dung dịch kiềm tạo ra phản ứng saponification trong quá trình sản xuất xà phòng. Là chất xử lý nguyên liệu giấy giúp tách cellulose từ cây gỗ trong ngành sản xuất giấy. Ngoài ra, trong ngành dệt may nó đóng vai trò là chất tẩy trắng và xử lý các sợi tự nhiên như len, bông và lanh.

• Sản xuất phân bón: Dung dịch bazơ được sử dụng trong sản xuất phân bón với vai trò là chất xử lý nguyên liệu và tách sản phẩm. 

6. TOP 3 loại dung dịch kiềm phổ biến hiện nay

Dung dịch kiềm có nhiều loại, mỗi loại sẽ có những tính chất và ứng dụng khác nhau. Dưới đây là 3 loại dung dịch được sử dụng phổ biến nhất hiện nay.

6.1. Xút NaOH

NaOH là một trong những dung dịch kiềm được sử dụng nhiều nhất hiện nay. Thành phần của Xút NaOH bao gồm ion Na⁺ và ion OH^-. NaOH được sử dụng phổ biến trong các ngành công nghiệp nhẹ, ngành dệt nhuộm, y dược, hoá hữu cơ tổng hợp và thuốc trừ sâu. NaOH dễ hấp thụ CO2 trong không khí, có thể hoà tan trong cồn và các dung môi không phân cực. 

Lưu ý: Xút NaOH có tính ăn mòn cao nên cần trang đầy đủ đồ bảo hộ trong khi sử dụng loại hóa chất này.

Xút NaOH

6.2. Canxi hydroxit Ca(OH)₂

Dung dịch kiềm Canxi hydroxit cũng khá phổ biến trong cuộc sống, thành phần chính bao gồm ion Ca²⁺ và OH^-.Ca(OH)₂ là một chất rắn màu trắng, tan trong nước tạo thành dung dịch có tính kiềm mạnh.

Canxi hydroxit được ứng dụng để làm giảm hoặc trung hòa độ pH trong nước, khử phèn, khử chua cho đất trồng trọt. Trong xây dựng, dung dịch Ca(OH)₂ là thành phần kết tinh và liên kết các nguyên vật liệu lại với nhau.

Canxi hydroxit Ca(OH)₂

6.3. KOH kali hydroxit

Kali hydroxit là một dung dịch kiềm có công thức hoá học là KOH, nó có mùi đặc trưng, khả năng hút ẩm tốt và tan hoàn toàn trong nước. KOH có tính ăn mòn cao và được ứng dụng nhiều trong sản xuất phân bón chứa Kali, sản xuất dầu diesel sinh học, sử dụng làm thuốc nhuộm vải và sợi len, đặc biệt là được dùng trong ngành mỹ phẩm với vai trò trung hòa độ pH.

KOH kali hydroxit

7. Ứng dụng của bazo NaOH (xút) trong đời sống

Trong các loại dung dịch kiềm thì NaOH là hóa chất bán chạy nhất Đông Á bởi nó có nhiều ứng dụng trong đời sống, trong nghiên cứu và sản xuất. Cụ thể như sau:

• Sản xuất chất tẩy rửa: NaOH là thành phần quan trọng có trong các loại nước tẩy rửa , khử khuẩn và sát trùng quần áo, bệnh viện, nhà vệ sinh, nhà bếp, sàn nhà…

• Trong lĩnh vực y học - dược phẩm: Xút NaOH có trong thành phần của thuốc hạ sốt, giảm đau, thuốc chống đông máu và thuốc giảm cholesterol. Nhờ khả năng hút ẩm nó còn được sử dụng để sản xuất mỹ phẩm, có mặt trong hầu hết các loại dầu gội đầu, sữa tắm, kem dưỡng da…

• Trong lĩnh vực năng lượng - nguyên liệu: Dung dịch kiềm NaOH được sử dụng trong công đoạn chế tác pin và ắc quy của xe máy, xe ô tô hoặc được dùng để sản xuất tuabin gió.

• Trong lĩnh vực xử lý nước: NaOH với khả năng cân bằng độ pH, khử khuẩn trong nước mà nó được sử dụng rộng rãi để xử lý nước thải, nước ngầm, nước hồ bơi hay xử lý nước nuôi trồng thuỷ sản.

• Trong lĩnh vực chế biến thực phẩm: Chức năng chính của xút NaOH là giữ cho thực phẩm được tươi ngon, ngăn ngừa sự phát triển của nấm mốc và vi khuẩn.

• Trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp: NaOH là thành phần chính để sản xuất giấy, nó giúp hoà lẫn và liên kết các chất liệu gỗ lại với nhau. Ngoài ra, xút còn được dùng để sản xuất sợi nhân tạo, sơn, chất nổ, gốm sứ, mạ điện, xử lý kim loại…

Tại Đông Á, xút NaOH 32% - 50% được sản xuất số lượng lớn phù hợp với mọi nhu cầu sử dụng của khách hàng. Đây là dung dịch kiềm được xếp vào nhóm phổ biến và thông dụng nhất hiện nay. Với lợi thế về kinh nghiệm sản xuất hóa chất công nghiệp cùng với 20 năm phát triển cho đến nay chúng tôi đã trở thành đối tác của nhiều doanh nghiệp lớn như: Điện Tử Samsung, Hóa chất DMC, Tập đoàn Tôn Hoa Sen, Giấy An Hoà… 

Quý khách có nhu cầu mua dung dịch kiềm, xút NaOH hãy liên hệ ngay HOTLINE 0822 525 525 để được tư vấn và báo giá tốt nhất. Mỗi năm, nhà máy Đông Á sản xuất khoảng 40.000 tấn xút, đáp ứng được hoàn toàn các nhu cầu sử dụng NaOH trong nước.