Axit hipoclorơ - HClO là gì?
Định nghĩa Axit hipoclorơ - HClO là gì?
HClO là một axit yếu gọi là axit hipoclorơ, dùng để khử trùng và làm sạch bể bơi. Axit hipoclorơ còn được biết đến với nhiều tên gọi khác như hydro hypoclorite, clorin hydroxit. Hợp chất này có công thức hóa học là HClO, và trong một số ngành công nghiệp nó còn có công thức HOCl. Axit hipoclorơ là chất khử trùng rất phổ biến hiện nay.
Tính chất hóa lý đặc biệt của axit hipoclorơ HClO là gì?
HClO cũng có cho mình những tính chất vật lý và tính chất hoá học đặc trưng. Không chỉ là để dễ dàng phân biệt với các hoá chất khác, mà còn để tham gia vào nhiều phản ứng hoá học. Bạn đọc có thể tham khảo các tính chất bao gồm:
Tính chất vật lý
Trọng lượng của một phân tử axit hipoclorơ HClO là 52,46 g/mol, độ pH là 7,53.
Ở điều kiện thường, HClO tồn tại ở trạng thái lỏng không màu, hòa tan được trong nước. Axit clo không ổn định, nó bị phân ly thành axit hypochlorous ở trạng thái oxy hóa +1. Thể hiện tính chất đặc trưng là tác nhân oxy hóa mạnh, có thể gây nổ hóa học khi tiếp xúc với các chất khác.
Tính chất hóa học
Tính chất hóa học của HClO
Để thể hiện được tính chất đặc trưng của mình, HClO sẽ tham gia vào các phản ứng nổi bật như:
-
Quá trình phân ly, dạng anion hypochlorite dù ở trạng thái dung dịch hay trạng thái ngậm nước đều xảy ra phản ứng. Và phản ứng này là phản ứng thuận nghịch, có thể xảy ra ở cả 2 chiều phản ứng: HClO ⇔ OCl- + H+
-
Phản ứng với axit clohidric tạo ra sản phẩm là khí clo. Phương trình phản ứng: HClO + HCl → H2O +Cl2
-
Thể hiện tính oxi hóa mạnh, sản phẩm tạo thành cũng là khí clo ở điều kiện tiêu chuẩn: 2HClO + 2H+ + 2e- ⇔ Cl2 + 2H2O
-
Muối của HClO được gọi là hypoclorit, NaClO là một trong những hypochlorite nổi bật nhất và là chất độn rất tích cực trong chất tẩy rửa.
Tóm tắt các phương pháp điều chế axit hipoclorơ - HClO
Tùy theo quy mô và mục đích sử dụng, axit hipoclorơ có thể được điều chế theo nhiều cách khác nhau:
-
Dùng khí clo để tạo bọt trong nước: Cl2 + H2O ⇔ HClO + HCl
-
Là sản phẩm của phản ứng của kali hipoclorit với nước: H2O + KClO → KHCO3 + HClO
-
Ngoài ra còn do phản ứng của Ca(ClO)2 với nước với sự có mặt của khí CO2 làm chất xúc tác. Sản phẩm tạo ra muối kết tủa và dung dịch HClO không màu: H2O + Ca(ClO)2 → CaCO3 (kết tủa) + HClO
Axit hipoclorơ - HClO có những ứng dụng gì trong cuộc sống?
Axit hipoclorơ - HClO có những ứng dụng gì trong cuộc sống?
Trong đời sống, HClO được ứng dụng khá phổ biến và thông dụng để tẩy trắng, khử mùi. Do đặc tính oxy hóa đặc trưng nên nó được dùng làm chất diệt khuẩn, dùng trong xử lý nước thải và khử trùng bể bơi.
HClO cũng là một trong những thành phần tham gia vào quá trình chuyển hóa anken thành clohiđric clorua. Đặc biệt là tham gia vào quá trình kích hoạt bạch cầu trung tính bằng cách peroxy hóa các ion clorua.
Trong ngành công nghiệp thực phẩm, HClO được dùng để xử lý thực phẩm trước khi chế biến. Hợp chất được đặc biệt tạo ra từ dung dịch HClO yếu bằng cách pha loãng nước và muối, thường được dùng để tạo ra các chất kháng khuẩn an toàn.
Đặc tính ưu việt của axit hipoclorơ so với natri hypoclorit và ozone
Axit hipoclorơ - HClO có khả năng tiêu diệt vi khuẩn trong rau củ quả
Xét về đặc tính kháng khuẩn và khử trùng, axit hipoclorơ (HClO) hiệu quả hơn dung dịch hypoclorit của natri (thuốc tẩy). Đầu tiên, chất tẩy rửa có chứa clo có tác dụng khử trùng dựa trên độ mạnh của hai điện tích âm. Vì bề mặt vi khuẩn cũng mang điện tích âm và ion hypochlorite cũng mang điện tích âm nên chúng sẽ đẩy nhau.
Nhưng theo cơ chế này thì khả năng tiêu diệt vi khuẩn sẽ thấp. Còn HClO tác động trực tiếp đến vi khuẩn bằng cách xâm nhập qua màng tế bào. Oxi hóa nhân tế bào và các chất chứa trong đó khiến chúng nhanh chóng bị tiêu diệt.
Ozone là chất dùng trong vệ sinh thực phẩm giúp loại bỏ chất bẩn bám trên thực phẩm. Tuy nhiên, đây là chất khí không ổn định trong dung dịch nên không thích hợp để khử trùng các bề mặt tiếp xúc. Ứng dụng chính của ozone là vệ sinh thực phẩm.
Nhưng nó phải được tái tạo liên tục và là chất có nồng độ bị giới hạn ở một ngưỡng nhất định. Trong khi đó, HCLO là chất ổn định trong dung dịch và có thể sử dụng ở nồng độ cao (khoảng 60 ppm). Vì vậy, so với ozone thì HClO thuận tiện hơn trong vệ sinh thực phẩm, khả năng làm sạch tốt hơn và không cần rửa lại sau khi sử dụng.
HClO là hợp chất điện li mạnh hay yếu?
Chất điện li mạnh là chất khi hòa tan trong nước các phân tử hòa tan sẽ phân ly thành ion. Quá trình điện phân là phản ứng một chiều, không xảy ra phản ứng thuận nghịch. Chất điện li yếu là chất khi hòa tan trong nước chỉ một phần phân tử hòa tan phân li thành ion. Số phân tử còn lại sẽ tồn tại dưới dạng nguyên bản trong dung dịch. Quá trình phân li này là phản ứng thuận nghịch, tuân theo nguyên lý Le Satlie.
HClO là chất điện li yếu vì HClO là axit yếu, chỉ một phần phân tử hòa tan phân li thành ion. Phần còn lại tồn tại dưới dạng phân tử nguyên bản và ở trong dung dịch. Khi điện phân, chất này bị phân hủy thành các anion hypochlorite OCl- và H+.
Phương trình điện phân HClO: HClO ⇆ H+ + ClO−
Muối tạo ra bằng gốc ClO - có tính khử trùng và làm sạch mạnh. Chính vì thế nên được ứng dụng rộng rãi trong sản xuất các chất tẩy rửa, hóa chất, xử lý nước hoặc trong công nghiệp thực phẩm, …
HClO có tác hại gì cho sức khỏe không?
HClO có tác hại gì cho sức khỏe không?
Mặc dù được ứng dụng nhiều trong đời sống hàng ngày. Tuy nhiên rất ít người biết rằng HClO có gây độc hại cho sức khỏe con người hay không? Cũng rất nhiều người có thắc mắc như vậy, và câu trả lời có nhé!
Với một lượng HClO đủ lớn có thể gây ảnh hưởng có hại cho sức khỏe nếu tiếp xúc với phổi, mắt, dạ dày hoặc da của bạn. HClO là một hợp chất oxy hóa mạnh có thể gây kích ứng, bỏng, viêm hoặc tổn thương các mô sống.
Nếu bạn không may tiếp xúc với HClO, bạn sẽ nhận thấy các triệu chứng và nên tuân theo các biện pháp khẩn cấp như sau:
Tiếp xúc với mắt
Gây đau rát, mẩn đỏ, sưng tấy và chảy nước mắt, mờ mắt hoặc tệ hơn là mù lòa. Ngay lúc này cần rửa mắt bằng nước sạch trong ít nhất 15 phút. Hãy nhắm mắt và mí mắt thật chặt rồi đến bệnh viện ngay.
Tiếp xúc ngoài da
HClO khi tiếp xúc trực tiếp với da có thể gây đau rát, phồng rộp, đỏ sưng, loét hoặc nhiễm trùng. Bạn cần rửa da bằng nước sạch trong ít nhất 15 phút. Cởi bỏ quần áo và giày ướt, băng vết thương nếu cần thiết và đưa bệnh nhân đến bệnh viện ngay lập tức.
Hít phải
Khí HClO khi hít phải sẽ gây ho, khó thở, ngạt hoặc viêm phổi. Việc bạn cần làm là rời khỏi khu vực có HClO và hít thở không khí trong lành. Nếu bạn khó thở, hãy sử dụng máy thở và đến bệnh viện gần nhất.
Nuốt phải
Gây đau họng, buồn nôn, nôn ra máu, đau dạ dày hoặc loét dạ dày. Hãy uống nhiều nước để pha loãng HClO trong dạ dày. Tuyệt đối đừng nôn mửa và không được uống sữa lúc này.
Bài viết trên cung cấp thông tin về axit hipoclorơ cùng với những ứng dụng quan trọng của nó. Hy vọng bài viết này của Hóa chất Đông Á sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về HClO là gì và các tính chất của hợp chất axit yếu này.