Andehit fomic là gì? Tính chất và ứng dụng của andehit fomic

1.Andehit fomic là gì? 

Theo định nghĩa, andehit fomic là một andehit đơn giản nhất, một hợp chất hữu cơ có công thức hóa học là HCHO. Khi ở điều kiện thường, hợp chất này sẽ tồn tại ở trạng thái khí, không màu, có mùi hăng mạnh và dễ bay hơi. 

Andehit fomic có công thức hóa học là HCHO

Ngoài ra, andehit fomic còn được biết đến với những tên gọi khác như methyl aldehyde, formol, metana, hoặc formaldehyde.

2.Tính chất lý hóa nổi bật của Andehit fomic

Chúng ta đã tìm hiểu về khái niệm của hợp chất Andehit fomic. Vậy tính chất lý hóa của hợp chất này có gì đặc biệt mà có thể mang lại nhiều ứng dụng trong đời sống đến thế. 

2.1.Tính chất vật lý

Với tính chất vật lý, andehit fomic tồn tại ở dạng chất khí tan trong nước, tạo ra dung dịch fomon. Có thể tan nhiều trong nước hơn 100h/100ml ở 20 độ C. Với điểm nóng chảy là -117 độ C, điểm sôi là -19,3 độ C.

2.2.Tính chất hóa học

Ngoài tính chất vật lý, hợp chất HCHO còn mang những đặc trưng của một andehit.

• Với phản ứng cộng Hidro có xúc tác của Niken và được đun nóng sinh ra ancol bậc 1.

HCHO + H₂ → CH₃OH

• Andehit fomic có phản ứng tạo bề mặt gương:

HCHO + 4[Ag(NH₃)₂]OH → (NH₄)₂CO₃ + 4Ag + 6NH₃ + 2H₂O

• Trong môi trường kiềm, HCHO phản ứng với Cu(OH)₂ tạo ra kết tủa Cu₂O (màu đỏ gạch)

HCHO + 2NaOH + 4Cu(OH)₂ → Na₂CO₃ + 2Cu₂O +6H₂O 

• Xảy ra phản ứng cùng dung dịch Br₂:

HCHO + H₂O + Br₂ → HCOOH + 2HBr

• Hợp chất HCHO có khả năng làm mất màu dung dịch thuốc tím:

HCHO + KMnO₄ → HCOOK + MnO₂ +H₂O 

• HCHO xảy ra  phản ứng oxy hóa khi tiếp xúc với O₂ tạo thành axit cacboxylic tương ứng (điều kiện có Mn₂+ xúc tác và nhiệt độ cao):

HCHO + 1/2O₂ → HCOOH

3.Cách thức điều chế Andehit fomic

Để điều chế hợp chất HCHO, người ta thường dùng hai cách sau đây:

Phương pháp điều chế HCHO

• Cách 1: Để điều chế HCHO trong công nghiệp, tiến hành oxy hóa metanol bằng chất xúc tác đặc biệt là Ag hoặc Cu ở nhiệt độ 600-700 độ C. Trong quá trình này, metanol kết hợp với khí oxi, trải qua các giai đoạn phản ứng tạo ra được andehit fomic.

2CH₃CH + O₂ → 2HCHO + 2H₂O

• Cách 2: Sử dụng phương pháp oxy hóa không hoàn toàn metan:

CH₄ + O₂ → HCHO + H₂O

4.Ứng dụng đa dạng của Andehit fomic trong đời sống

 Trên thực tế, Andehit fomic được sử dụng phổ biến trong công nghiệp sản xuất, ngành y học và trong công nghiệp bảo quản. Hãy cùng Đông Á khám phá những ứng dụng đa dạng của hợp chất này dưới đây:

4.1.Ứng dụng Andehit fomic trong ngành công nghiệp sản xuất

Ứng dụng phổ biến trong các ngành công nghiệp nhựa, chất dẻo

• Hợp chất Andehit fomic là nguyên liệu chính để sản xuất các loại keo dùng trong công nghiệp chế tạo gỗ. Ngoài ra, hợp chất này còn kết hợp với những chất khác để làm tăng độ cứng cho gỗ, có khả năng chống mối mọt, ăn mòn, côn trùng, đồng thời giữ cho các tấm gỗ có hình thái rắn chắc. 

• HCHO được sử dụng phổ biến trong các ngành công nghiệp như chất dẻo, nhựa, dệt nhuộm, giấy than, mực in, dược phẩm, mỹ phẩm, xây dựng và các sản phẩm làm sạch,...

• Trong ngành xây dựng, hợp chất andehit fomic thường được dùng làm chất bảo vệ chống mục nứt và làm chất chống thấm.

• Đối với mỹ phẩm, HCHO được sử dụng làm chất diệt khuẩn và làm dịu nhẹ.

• Ngoài ra, nhờ vào tính khử trùng cao, Andehit fomic được sử dụng làm chất diệt khuẩn, tiệt trùng cho nông nghiệp và thủy sản. 

• Hơn nửa sản lượng tiêu thụ HCHO được dùng vào việc sản xuất nhựa formaldehyde. Bên cạnh đó, HCHO được tạo thành dạng bọt xốp để đưa vào để đúc những sản phẩm theo khuôn hoặc sản xuất các vật liệu cách điện.

4.2.Ứng dụng Andehit fomic trong ngành công nghiệp bảo quản

HCHO có khả năng kéo dài thời gian, bảo quản thực phẩm: bún, phở

• Hợp chất Andehit fomic có thể dễ dàng kết hợp cùng các protein tạo thành những hợp chất bền, không bị thối rữa, ôi thiu, có khả năng kéo dài thời gian bảo quản các loại thực phẩm: bún, hủ tiếu, phở,...

• Ngoài ra, do HCHO có giá thành thấp nên thường được đưa vào sử dụng trong bia để chống cặn.

HCHO thường được sử dụng trong bia để chống cặn

4.3.Ứng dụng Andehit fomic trong ngành y học

HCHO được dùng trong y khoa với mục đích diệt khuẩn, tiệt trùng, dung môi bảo vệ các mẫu thí nghiệm hoặc ướp xác, bảo quản các cơ quan trong cơ thể người,... Với lượng andehit fomic chiếm khoảng 37% theo khối lượng hoặc 40% theo thể tích trong dung dịch được gọi là fomalin.

5.Liệu Andehit fomic có gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người?

Theo như tổ chức y tế thế giới, Formaldehyde (andehit fomic) được liệt vào danh sách những hóa chất độc hại, gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Thậm chí có khả năng gây ung thư ở các cơ quan của cơ thể người. Bởi cơ thể con người không có cơ chế để đào thải hợp chất này.

• Nếu tiếp xúc trong khoảng thời gian ngăn, Formaldehyde có thể gây kích ứng cho mắt, chảy nước mắt, màng nhầy, đau đầu hoặc xuất hiện những tình trạng khó thở và nóng ở cổ họng.

• Trong trường hợp tiếp xúc bên ngoài trong thời gian dài, có thể gây ra những tác hại nghiêm trọng, ảnh hưởng đến da, hệ thống hô hấp và các bệnh về bạch cầu,...

• Đối với phụ nữ có thai, hóa chất này sẽ gây ảnh hưởng đến sự phát triển của bào thai, tạo ra những hiện tượng sai lệch, biến dị các nhiễm sắc thể.

• Từ lâu, Formaldehyde được xem là một chất cấm, tuyệt đối không được sử dụng để chế biến thực phẩm, bởi chúng có khả năng gây ung thư nếu đưa vào cơ thể. Nếu sử dụng hóa chất này trong một thời gian dài, sẽ có nguy cơ rất lớn về nhiễm độc.

6.Những lưu ý quan trọng để sử dụng andehit fomic an toàn

Do hóa chất andehit fomic là hóa chất độc hại, gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người. Vì vậy, việc sử dụng và bảo quản hóa chất này rất quan trọng. Để tránh gặp phải những trường hợp nguy hiểm đến sức khỏe và những người xung quanh, bạn cần lưu ý những điều sau:

Trang bị đầy đủ đồ bảo hộ như quần áo, găng tay, kính mắt, khẩu trang

• Do những sản phẩm có chứa nhiều formaldehyde thường có mùi rất khó chịu, khi hóa chất này bốc hơi. Dựa vào đặc điểm này, chúng ta có thể dễ dàng nhận biết và tránh sử dụng.

• Việc ăn uống một loại thực phẩm thường xuyên trong thời gian dài sẽ gây tích tụ nhiều loại độc trong cơ thể.

• Hãy kiểm tra kỹ nồng độ formaldehyde thông qua máy đo, loại máy thường dùng để đo các loại khí độc.

• Để bảo vệ sức khỏe của bản thân, bạn cần trang bị đầy đủ những đồ bảo hộ như quần áo, găng tay, khẩu trang, kính mắt,.. trước khi tiếp xúc với hóa chất này.

• Không nên tiếp xúc với hóa chất này trên da quá lâu, uống hoặc hít phải trong thời gian dài.

Ngoài việc sử dụng, bảo quản hợp chất Andehit fomic cũng là điều vô cùng quan trọng. Bạn hãy bảo quản Andehit fomic cẩn thận, đặt ở những khu vực thoáng mát, khô ráo, tránh để tiếp xúc với các nguồn nhiệt trực tiếp. Ngoài ra, khu chứa hóa chất nên đặt ở xa khu dân cư.

Tóm lại, bài viết này đã giúp bạn đọc nắm được những kiến thức về Andehit fomic là gì, tính chất lý hóa, cách điều chế, những lưu ý quan trọng và ứng dụng của hợp chất này. Để mang lại những kiến thức bổ ích đến với người đọc, Công ty cổ phần hóa chất Đông Á luôn cố gắng tìm kiếm và cập nhật thông tin mới nhất. Vì vậy, hãy đồng hành cùng chúng tôi để có thể khám phá được nhiều kiến thức thú vị hơn tại trang web Đông Á nhé.