Ancol anlylic C3H5OH là gì? Tính chất, điều chế và ứng dụng

Ancol anlylic là gì?

Định nghĩa cơ bản của Ancol anlylic là gì?

Ancol anlylic là một hợp chất hữu cơ thuộc nhóm rượu hay còn được gọi là dãy đồng đẳng -OH. Hợp chất này có công thức hóa học C₃H₅OH hoặc C₃H₆O, công thức cấu tạo là CH₂=CH-CH₂-OH. Ancol anlylic có nhóm OH, có đầy đủ các đặc tính và tính chất của rượu nói chung.

Theo công ước quốc tế IUPAC, Ancol anlylic còn có tên thay thế là 2-propen-1-ol. Ngoài ra, tên gọi chung của Ancol anlylic được biết đến rộng rãi là rượu anlylic.

Tính chất lý hoá của Ancol anlylic

Xét về tính chất nói chung, ancol anlylic có được nhiều đặc điểm dễ dàng nhận biết bằng mắt. Và thông qua cả những phương trình phản ứng mà hợp chất này tham gia vào. 

1. Tính chất vật lý

Ancol anlylic là chất lỏng không màu, Hợp chất này có mùi đặc trưng và có tính độc hại. Ancol anlylic có nhiệt độ sôi là 97,2 độ C và nhiệt độ đông đặc là -89 độ C. Ancol anlylic hòa tan trong nước và các dung môi hữu cơ như ethanol, ether và axeton.

Đặc điểm chung của các hợp chất trong dãy rượu tương đồng bao gồm việc có nhóm OH và có tất cả các tính chất của rượu. 

Chính xác hơn, các hợp chất này tương ứng với công thức chung là C_nH_2n+1OH, trong đó n là số nguyên không âm. Chúng hòa tan trong nước và hòa tan trong dung môi hữu cơ, có mùi rượu, dễ cháy và có chứa các nhóm thể hiện tác dụng tổng hợp và oxy hóa. Ngoài ra, các hợp chất tương tự với rượu, thuộc đồng đẳng ancol thường có tính bazơ yếu. Và có thể tạo thành muối ancolat khi tham gia phản ứng hoá học với dung dịch axit.

2. Tính chất hóa học

Tính chất hóa học của hợp chất C3H5OH - Ancol anlylic

Phản ứng hóa học đặc trưng của Ancol anlylic là phản ứng oxy hóa. Đầu tiên, Ancol anlylic có thể bị oxy hóa thành axit axetic trong môi trường có oxy. Phản ứng này xảy ra khi Ancol Anlylic phản ứng với chất oxi có chất xúc tác là bạc hay đồng ở nhiệt độ phù hợp. 

Trong quá trình này, nhóm OH trong Ancol Anlylic bị mất đi và thay thế bằng một nhóm carbonyl thuộc về axit axetic. Ancol anlylic cũng có thể bị oxy hóa thành andehit. Quá trình này xảy ra khi Ancol anlylic tương tác với oxy và các chất xúc tác như oxit clo hoặc oxit mangan. Trong quá trình này, nhóm OH của hợp chất ancol anlylic bị oxy hóa thành nhóm andehit.

Ngoài ra, Ancol anlylic còn có thể tham gia vào các phản ứng khác như este hóa, trùng hợp và phản ứng với axit tạo thành muối, tùy thuộc vào điều kiện và chất xúc tác có mặt. Sau đây là một số phương trình phản ứng tiêu biểu của ancol anlylic.

• Ancol anlylic (C₃H₅OH) phản ứng với Na và các kim loại mạnh:

  • Ancol anlylic phản ứng với Na: CH₂=CHCH₂OH + Na → CH₂=CHCH₂ONa + ½ H₂

  • Ancol anlylic phản ứng với K: CH₂=CHCH₂OH + K → CH₂=CHCH₂OK + ½ H₂

• Ancol anlylic (C₃H₅OH) phản ứng với HCl và các axit khác:

  • Ancol anlylic phản ứng với axit HCl: CH₂=CHCH₂OH + HCl → CH₂=CHCH₂OCl + H₂O

  • Ancol anlylic phản ứng với các axit hữu cơ (phản ứng este hóa): CH₂=CHCH₂OH + CH3COOH → CH₂=CHCH₂COOCH₃ + H₂O

• Ancol anlylic (C₃H₅OH) phản ứng đốt cháy:

C₃H₅OH phản ứng với các chất oxy hóa sẽ tạo ra phản ứng oxi hóa hoàn toàn hoặc phản ứng oxi hóa không hoàn toàn. 

• Ancol anlylic (C₃H₅OH) phản ứng với O₂ tạo ra phản ứng oxi hóa hoàn toàn: CH₂=CHCH₂OH + 4 O₂ → 3 CO₂ + 3 H₂O

• Ancol anlylic (C₃H₅OH) phản ứng với CuO gây ra phản ứng oxi hóa hoàn toàn hoặc không hoàn toàn: CH₂=CHCH₂OH + CuO → CH₂=CHCHO + Cu + H₂O

Cách điều chế hợp chất Ancol anlylic

Các cách điều chế hợp chất Ancol anlylic là gì?

Trên thực tế, có 4 phương pháp khác nhau để điều chế Ancol anlylic tuỳ thuộc vào nhu cầu sử dụng. Và tuỳ thuộc vào từng nguyên liệu đầu vào để quy trình sản xuất, điều chế ancol anlylic được tối ưu nhất. Các phương pháp điều chế nổi bật đó là:

• Phương pháp 1: Phản ứng khử nước của propan -1-ol

• Phương pháp 2: Thực hiện thủy phân propen clorua

• Phương pháp 3: Oxy hóa propylen oxit và phèn kali ở nhiệt độ cao

• Phương pháp 4: Sử dụng glycerol phản ứng với axit fomic 

Ứng dụng của Ancol anlylic

Ứng dụng hữu ích của hợp chất Ancol anlylic là gì?

Ancol anlylic được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực của ngành thực phẩm, từ y học, khoa học công nghệ đến đồ uống. Đây là những hóa chất xuất hiện trong nhiều khía cạnh của cuộc sống và khá quen thuộc với chúng ta như:

• Được sử dụng trong tổng hợp các chất hữu cơ khác như thuốc nhuộm, dược phẩm, chất tạo nền và chất chống thấm. 

• Có thể được sử dụng như một chất phụ gia trong ngành dược phẩm, là thành phần quan trọng để pha chế thuốc ngủ, sản xuất thuốc và các sản phẩm dược phẩm khác.

• Được sử dụng để sản xuất các loại chất tẩy rửa như: sữa tắm, xà phòng, các hợp chất tẩy rửa, làm sạch và chất tạo bọt, … Ngoài ra còn được dùng làm chất kháng khuẩn, có tác dụng khử trùng và làm sạch dụng cụ y tế. 

• Ancol anlylic còn được sử dụng trong ngành mỹ phẩm và chăm sóc da. Tuy nhiên, vì Ancol anlylic độc hại nên khi sử dụng cần phải tuân thủ các quy định, hướng dẫn và biện pháp an toàn. 

• Được sử dụng trong sản xuất các chất bảo vệ thực vật như thuốc trừ sâu và sản xuất các chất hữu cơ khác.

• Có thể được sử dụng với vai trò của một chất chuyển đổi. Tham gia phản ứng để chuyển đổi thành các hợp chất khác như aldehyd hoặc axit cacboxylic thông qua quá trình oxy hóa.

• Có khả năng cung cấp hydroxo, nghĩa là có thể cung cấp nhóm hydroxyl cho một phản ứng hóa học khác. Điều này làm cho rượu anlylic trở thành chất hỗ trợ quan trọng trong phản ứng của các hợp chất hữu cơ.

• Có khả năng hòa tan trong nhiều dung môi hữu cơ khác nhau. Ngoài ra có thể được sử dụng để tạo màng bảo vệ trên bề mặt vật liệu, bảo vệ chúng khỏi ảnh hưởng của môi trường bên ngoài.

• Dùng làm nhiên liệu động cơ ô tô, làm đèn cồn trong phòng thí nghiệm, pha chế rượu uống, làm dung môi sản xuất nước hoa, sản xuất nhiên liệu sinh học E5, E10 và dùng trong in ấn, dệt may.

Một số lưu ý khi sử dụng an toàn Ancol anlylic - C₃H₅OH

Ancol anlylic là hợp chất hữu cơ được ứng dụng nhiều vào đời sống hằng ngày. Đặc biệt là sử dụng cho công việc chế tạo, sản xuất thuốc trừ sâu. Khi sử dụng thuốc trừ sâu trên nông sản phải tuân thủ liều lượng quy định và đảm bảo đủ thời gian để dư lượng thuốc trừ sâu tan hết trước khi thu hoạch.

Ancol anlylic là một chất có độc tính cao và do đó phải được bảo quản cẩn thận. Khi tiếp xúc với Ancol anlylic phải trang bị đầy đủ các thiết bị bảo hộ như quần áo, khẩu trang, găng tay, kính bảo hộ, … Khu vực chứa hóa chất ancol anlylic phải cách xa khu dân cư và nguồn nước sinh hoạt. Đặt hóa chất ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp và gần các nguồn nhiệt, dễ bắt lửa. 

Trên đây là tất tần tật những thông tin cơ bản về hợp chất Ancol Anlylic là gì mà Đông Á Chemical muốn giới thiệu đến bạn đọc. Đừng quên theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm nhiều kiến thức bổ ích về ngành hoá chất nhé!

>>> Xem thêm:

Ancol Isopropylic là ancol bậc mấy? Công thức cấu tạo ra sao?

Ancol metylic có công thức cấu tạo là gì? Cách điều chế ra sao?

Ancol etylic là gì? C2H5OH được điều chế từ tinh bột như thế nào?