C₇H₈ là một hợp chất hydrocacbon thơm

1. Toluen là gì?

Toluen là một hợp chất hydrocacbon thơm, tồn tại dưới dạng chất lỏng trong suốt, có mùi thơm nhẹ, ít tan trong nước, không tan trong cồn, ether, acetone và hầu hết các dung môi hữu cơ khác. Với công thức hóa học là C₇H₈ (C₆H₅CH₃)

Toluen còn được biết đến với các tên gọi khác nhau như Toluol, metylbenzen hay phenylmetan,… 

2. Tình chất lý hóa đặc trưng của Toluen

Tiếp theo, chúng ta hãy cùng tìm hiểu về tính chất vật lý và tính chất hóa học nổi bật của Toluen nhé.

2.1.Tính chất vật lý

Theo tính chất vật lý, C₇H₈ là một chất lỏng trong suốt, không vị và có mùi thơm nhẹ. Với khả năng bay hơi lớn, dễ bắt lửa và dễ cháy. Bên cạnh đó, Toluen không tan trong cồn, ether, acetone và các dung môi hữu cơ khác, tan ít trong nước.

C₇H₈ có khối lượng phân tử là 92.14 g/mol, tỷ trọng là 0.8669 g/cm3, độ hòa tan trong nước là 0,053 g/100mL từ 20 đến 25 độ C. Ngoài ra, nhiệt độ nóng chảy của Toluen là -93 độ C, nhiệt độ sôi ở 110.6 độ C, nhiệt độ tới hạn là 320 độ C và độ nhớt là 0,590 cP ở 20 độ C.

2.2.Tính chất hóa học

Toluen mang đầy đủ những tính chất hóa học của nhóm hidrocacbon. Đó là dễ dàng tham gia phản ứng thế, bền vững với các chất oxi hóa và khó tham gia phản ứng cộng.

 C₇H₈ mang đầy đủ những tính chất hóa học của nhóm hidrocacbon

• Phản ứng với chất brom khan tạo ra sản phẩm là axit HBr và brom toluen

C₆H₅CH₃ + Br₂ → HBr + C₆H₅CH₂Br 

• Phản ứng với khí clo tạo thành axit HCl và adiclometan trong điều kiện có sự xúc tác của ánh sáng.

C₆H₅CH₃ + Cl₂ → HCl + C₆H₅CH₂Cl

• Xảy ra phản ứng với nitro hóa tạo ra nước và nitrotoluen.

• Xảy ra phản ứng cộng với H₂ tạo ra metylxiclohexan.

• Xảy ra phản ứng oxy hóa với nhóm metyl.

3.Phương pháp điều chế Toluen

Hiện nay, có rất nhiều cách để điều chế toluen chẳng hạn như dùng CaH₂,CaCl₂,  P₂O₅, CaSO₄ hay natri để tách nước hoặc cho benzen tinh khiết tác dụng với CH₃Cl xúc tác với AlCl₃ hoặc acid lewis để tạo ra sản phẩm là toluen và axit HCl. 

C₆H₆ + Cl-CH₃ → CH₃ – C₆H₅ + HCl

Hoặc có thể cho benzen tác dụng với Clo tạo ra axit HCl và C₆H₅Cl. Sau đó, tiếp tục cho C₆H₅Cl mới tạo thành tác dụng với Na và CH₃Cl sẽ tạo ra toluen.

C₆H₆ + Cl₂ →  C₆H₅Cl + HCl 

C₆H₅Cl + CH₃Cl + 2NA→ C₇H₈ + 2NACl

Mặc dù, điều chế benzen là phương pháp tốn ít thời gian và đơn giản nhất. Tuy nhiên, đây được cho là một phương pháp không hiệu quả bởi benzen cũng là dung môi khá tốn kém.

Ngoài ra, phương pháp chưng cất than đá hoặc đầu mỏ để tạo ra dung môi toluen trong sản xuất cũng rất được ưa chuộng. Vừa sản xuất với số lượng lớn giúp giảm thiểu chi phí sản xuất, vừa tận dụng được nguồn tài nguyên thiên nhiên.

4. Những tác dụng nổi bật của Toluen trong đời sống

Mặc dù Toluen là một hóa chất khá nguy hiểm, nhưng cũng không thể phủ nhận được những tác dụng nổi bật mà hóa chất này mang lại. Vậy những ứng dụng đó là gì? Hãy cùng Đông Á tìm hiểu nhé.

• Sản xuất sơn bề mặt: Do đặc tính có độ bay hơi rất cao và khả năng hòa tan, nên C₇H₈ được sử dụng rất nhiều trong sản xuất nhựa tổng hợp.

• Ngoài ra, loại dung môi này còn được ứng dụng để làm chất tẩy rửa trong sơn đồ nội thất, sơn xe hơi, xe máy,..

• C₇H₈ còn được dùng để sản xuất keo dán chẳng hạn như keo dán cao su, xi măng cao su, do có khả năng hòa tan tốt.

• Bên cạnh đó. Toluen còn dùng làm chất cải thiện một vài chỉ số xăng dầu và làm chất phụ gia cho nhiên liệu.

• Không chỉ vậy, Toluen còn được sử dụng như chất tẩy rửa, dùng để sản xuất thuốc nhuộm, sản xuất mực in và điều chế thuốc nổ TNT.

• C₇H₈ cũng được ứng dụng vào sản xuất mỹ phẩm và nước hoa.

Ứng dụng trong sản xuất mỹ phẩm và nước hoa

5. Những lưu ý cần biết khi sử dụng hóa chất Toluen

Để mang lại hiệu quả khi sử dụng, cũng như đảm bảo an toàn cho bản thân, bạn hãy lưu ý những điều sau đây:

5.1. Toluen là một hóa chất độc hại

Như chúng ta đã biết, Toluen chính là đồng đẳng của benzen, cấu tạo và tính chất tương đồng với benzen. Chính vì vậy, C₇H₈ khá độc đối với cơ thể con người, cũng như môi trường xung quanh.

C₇H₈ là một hóa chất độc hại

5.2. Tránh tiếp xúc trực tiếp với hóa chất

Theo nghiên cứu, khi tiếp xúc trực tiếp với hóa chất Toluen, người đó sẽ gặp phải những triệu chứng như đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, hôn mê, mất ý thức, mất trí nhớ hoặc viêm phổi, bỏng, viêm kết mạc, giác mạc dẫn đến mù lòa, hay viêm gan nhiễm độc, tổn thương tim mạch,... Đồng thời gây ảnh hưởng đến cả hệ sinh thái.

Trong trường hợp không may hít phải C₇H₈ , người dùng có thể gặp phải tình trạng đau đầu, vô thức, ngủ gật, ảnh hưởng đến trung tâm thần kinh hoặc hỏng não và còn có thể gây chết người. Đương nhiên, nếu nuốt phải thì càng nguy hiểm hơn.

Chính vì vậy, để đảm bảo an toàn, khi sử dụng hóa chất cần phải thật cẩn thận và áp dụng những các bảo quản theo các quy trình nghiêm ngặt.

Trong trường hợp bị văng hóa chất vào mắt, da, người tiếp xúc cần rửa ngay với nước, xà bông và đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được xử lý.

5.3. Khả năng gây nguy cơ cháy nổ

Với tính chất dễ cháy, dễ bắt lửa và tốc độ bay hơi cao, nên khi ở một nhiệt độ nhất định Toluen sẽ có khả năng gây ra cháy nổ, hậu quả vô cùng nguy hiểm. 

Đặc biệt là những thùng phuy dược dùng để chứa đựng các dung môi toluen đã qua sử dụng, nhưng vẫn còn sót lại thì khả năng gây cháy cực cao nếu không được tăng áp suất, khi hàn, gọt, cắt,...

5.4. Khắc phục và giải quyết vấn đề

Lưu ý khi sử dụng:

• Trang bị đầy đủ những thiết bị bảo hộ khi tiếp xúc với hóa chất như khẩu trang, bao tay, đồ bảo hộ, mắt kính,...

Chuẩn bị đầy đủ thiết bị bảo hộ khi tiếp xúc hóa chất

• Đảm bảo tẩy rửa sạch sẽ các dung môi còn sót lại trong thùng để tránh cháy nổ, bảo vệ an toàn cho bản thân và người xung quanh.

• Dùng nước để làm sạch bề mặt, hạn chế tối đa khả năng gây cháy.

• Tránh xa tầm tay trẻ em.

• Không nên tiếp xúc quá nhiều với C₇H₈, bởi hóa chất này có thể gây bệnh ung thư, ảnh hưởng đến thần kinh trung ương, hệ hô hấp và kích ứng da khi tiếp xúc trực tiếp.

Cách bảo quản:

• Khu vực lưu trữ cần có mái che, tránh những nơi có nhiệt độ cao trên 50%, tránh những nơi dễ gây hỏa hoạn, cháy nổ.

• Tránh xa ngọn lửa, các chất dễ cháy nổ và nguồn nhiệt.

Do mạng Internet đang ngày càng phát triển và phủ sóng trên toàn thế giới nên việc tìm hiểu và đặt mua hóa chất Toluen không phải là điều khó khăn. Tuy vậy, hiện nay có quá nhiều đơn vị cung cấp hóa chất này, khiến người tiêu dùng khó có thể xác minh được đâu là sản phẩm chất lượng, đâu là nhà cung cấp uy tín. Chính vì vậy, trước khi đặt mua sản phẩm, bạn cần xem xét kỹ lưỡng để đảm bảo an toàn và mang lại hiệu quả cao khi sử dụng.

Qua bài viết trên, Đông Á đã cung cấp đến bạn đọc những kiến thức xoay quanh về hóa chất Toluen. Chẳng hạn như Toluen là gì? Tính chất nổi bật và cách điều chế hóa chất này như thế nào? Lưu ý và tác dụng trong đời sống hàng ngày. Hi vọng, bài viết này sẽ giúp bạn đọc hiểu hơn về hóa chất Toluen và có thể ứng dụng vào cuộc sống.