Mưa axit là gì? Nó ảnh hưởng như thế nào tới Trái Đất?

Mưa axit là gì?

Mưa axit là gì?

Mưa axit trong tiếng Anh có tên gọi là: Acid rain.

Mưa axit là hiện tượng mưa bị ảnh hưởng bởi các chất gây ô nhiễm công nghiệp, được hình thành chủ yếu từ SO₂ và NO và gốc Cl ⁻ dưới dạng axit. Lượng khí thải này được sản sinh trong quá trình sản xuất, khai thác than đá, điều chế hóa chất,... 

Mưa axit có có độ pH thấp hơn 5.6. Chính vì vậy, chúng có thể hòa tan một số loại kim loại nguy hiểm trong không khí, có tác động tiêu cực đến môi trường sống, sinh vật, con người trên Trái Đất.

Ghi nhận đã có nhiều quốc gia trên thế giới đã chịu ảnh hưởng nghiêm trọng từ mưa axit như các nước Đông Âu từ Ba Lan về phía bắc vào Scandinavia; các nước ở phía đông của Hoa Kỳ và đông nam Canada. Ngoài ra, các nước Đông Nam Á cũng bị ảnh hưởng, điển hình như khu vực bờ biển đông nam của Trung Quốc và Đài Loan.

Mưa axit hình thành từ chất gây ô nhiễm công nghiệp

Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng mưa axit là gì?

Nguyên nhân để dẫn đến mưa axit có rất nhiều yếu tố tác động, trong đó gồm cả nguyên nhân tự nhiên và nguyên nhân từ con người.

• Nguyên nhân tự nhiên:

Núi lửa phun trào, hiện tượng cháy rừng xảy ra nhiều và trên diện rộng dẫn đến tăng lượng oxit lưu huỳnh và oxit nitơ trong không khí. Khi chúng kết hợp với hơi nước trong khí quyển sẽ tạo thành axit dưới 2 dạng: mưa axit, tuyết, sương mù, hoặc dạng khô như khí gas hấp thụ trên mặt đất hay cây cỏ.

• Nguyên nhân từ con người:

Trong công cuộc phát triển công nghiệp và kinh tế, con người đã khai thác và sử dụng nhiều than đá, dầu mỏ để làm chất đốt phục vụ hoạt động sinh hoạt, sản xuất. Trong đó, xăng dầu còn là nhiên liệu vận hành các phương tiện giao thông: ô tô, xe máy, máy bay, tàu hỏa, tàu thủy… Bên cạnh đó, các nhà máy nhiệt điện, lọc dầu, luyện kim cũng thải rất nhiều khí SO2. Việc này dẫn tới sản sinh ra một lượng lớn các khí độc như SO₂, NO₂, H₂SO₄, HNO₃,... Bởi trong than đá, dầu mỏ chiếm một lượng lớn lưu huỳnh, nitơ kết hợp cùng oxy trong không khí. Và chúng kết hợp cùng nhau sẽ hình thành nên mưa axit.

Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng mưa axit là gì?

Do đó, mưa axit thường được thấy xảy ra tại các khu vực có nhiều nhà máy công nghiệp, sản xuất, khu vực dân cư đông đúc, có mật độ giao thông dày đặc.

Những ảnh hưởng to lớn của mưa axit là gì?

Mưa axit có thể di chuyển rất xa trong bầu khí quyển, không chỉ giữa các quốc gia mà nó còn đi từ lục địa này sang lục địa khác. Do đó, mưa axit đôi khi rơi cách nguồn ô nhiễm nhiều dặm. Thế nhưng, dù rơi ở đâu nó cũng có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường, con người, cũng như sinh vật trên Trái Đất.

Những ảnh hưởng to lớn của mưa axit?

Mưa axit đe dọa sức khỏe của con người

Mưa axit gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người, thậm chí có thể gây tử vong. Cụ thể:

Nếu sử dụng nước mưa chưa qua xử lý để sinh hoạt hàng ngày như vệ sinh cá nhân, giặt giũ, tắm gội... bạn rất dễ gặp phải những bệnh về da như mẩn đỏ, ngứa, nấm và thậm chí bị nặng có thể là viêm da.

Nguy hiểm hơn, nếu sử dụng nước mưa nhiễm axit để chế biến thực phẩm, bạn sẽ phải đối mặt với những bệnh liên quan đến hệ tiêu hóa và đường ruột. Trẻ em ăn uống thực phẩm bị nhiễm nước mưa axit có thể phải chịu những tổn thương thần kinh nặng nề. Nếu bị nhiễm nặng có thể ảnh hưởng sâu tới não bộ, thậm chí là tử vong.

Theo như các chuyên gia khoa học, những chất kim loại có trong mưa axit sẽ gây ra bệnh Alzheimer - một bệnh lý về não, ảnh hưởng đến trí nhớ, suy nghĩ và hành vi của con người. Nó còn làm giảm sức đề kháng và đường hô hấp, làm suy giảm sức đề kháng. 

Ảnh hưởng tới sinh vật biển

Mưa axit có ảnh hưởng lớn đến sự tồn tại, phát triển của các loài sinh vật, đặc biệt là các sinh vật biển. Lượng mưa axit có nhiều trong ao hồ có thể dẫn tới hệ sinh thái nước bị ảnh hưởng, các sinh vật suy yếu và dần chết hàng loạt.

Không chỉ ảnh hưởng đến sinh vật sống ở ao hồ mà mưa axit còn ảnh hưởng đến hệ sinh thái biển. Độ pH trong nước biển sẽ giảm dưới tác động của những đợt mưa, gây mất cân bằng muối. Từ đó làm suy yếu khả năng duy trì nồng độ canxi của các sinh vật biển. Nồng độ axit trong mưa axit cao, ảnh hưởng đến việc các loài cá hấp thụ dinh dưỡng và sinh sản, gây biến dạng xương và cột sống.

Ảnh hưởng tới thực vật

Ảnh hưởng của mưa axit tới thảm thực vật

Mưa axit không chỉ gây hại cho sinh vật mà còn ảnh hưởng lớn đến thảm thực vật, đặc biệt là các loại cây trồng. 

• Mưa axit thấm vào đất làm tăng độ chua, nó còn có thể cuốn trôi đi các chất dinh dưỡng như canxi, magie trong đất. Khi đó, cây trồng vô tình hấp thụ những chất độc hại gây ảnh hưởng đến sức khỏe của cây, cây còi cọc, suy yếu, giảm năng suất cây trồng. 

• Mưa axit còn phá hủy lớp phủ bảo vệ sáp của lá, làm lá hư hỏng. Khi đó cây không thể quang hợp tốt, dẫn đến héo úa, không còn sự phát triển, sau đó dần chết đi.

Ảnh hưởng tầng khí quyển

Mưa axit không chỉ ảnh hưởng đến sự sống mà nó còn ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường sống trên trái đất. Khi mưa axit kéo dài, hình thành những hạt sulfate, nitrate trong bầu khí quyển, gây ra bụi mịn. Sự ô nhiễm này sẽ làm hạn chế tầm nhìn của con người trong sinh hoạt thường ngày như khi tham gia giao thông đường bộ, máy bay di chuyển,.... 

Bầu không khí hình thành các sương mù axit cũng làm ảnh hưởng đến khả năng chiếu sáng từ mặt trời. Hiện tượng này đã xảy ra ở Bắc Cực, làm ảnh hưởng đến sự tồn tại và sinh trưởng của địa y và quần thể tuần lộc, nai tuyết.

Gây nên sự xói mòn bề mặt các công trình kiến trúc

Một tác động lớn mà mưa axit còn có thể gây ra, đó là làm xói mòn bề mặt các công trình, kiến trúc. Axit có tính oxi hóa cực mạnh khi tiếp xúc với các loại đá như sa thạch, đá vôi, cẩm thạch. Nó còn có thể ăn mòn những đồ vật làm từ sứ, kim loại hay dệt may. Chính vì điều đó, mưa axit là nguyên nhân gây ra tình trạng xói mòn các công trình kiến trúc như nhà, cầu đường, thuyền bè, máy móc, thiết bị,...

Mưa axit có thể ăn mòn kim loại

Nơi có mưa axit, tốc độ hao mòn của các công trình kiến trúc sẽ diễn ra nhanh hơn, tuổi thọ giảm, thường xuyên phải sửa chữa và bảo dưỡng để hoạt động đời sống, sản xuất được đảm bảo

Biện pháp khắc phục hiện tượng mưa axit là gì?

Như vậy, mưa axit có thể gây đến những hậu quả vô cùng nghiêm trọng, sau đây là một số biện pháp tích cực nhằm khắc phục hiện tượng này:

• Kiểm soát lượng khí thải trong môi trường: Việc kiểm soát lượng khí thải của các phương tiện, khu công nghiệp là một biện pháp quan trọng để khắc phục tình trạng mưa axit. 

• Ưu tiên sử dụng năng lượng sạch: Hạn chế sử dụng nhiên liệu hóa thạch (dầu, khí tự nhiên, than đá) và thay vào đó ưu tiên các nguồn năng lượng tự nhiên như gió, mặt trời,...

• Cải tiến các động cơ trong phương tiện giao thông theo các tiêu chuẩn EURO để kiểm soát lượng khí thải ra môi trường.

• Các công ty, nhà máy sản xuất, người dân phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về xử lý nước thải. 

• Kiểm soát nông nghiệp, quản lý tài nguyên rừng: Sử dụng phân bón chất lượng, hợp lý, phòng chống cháy rừng, đồng thời xử lý nghiêm nạn chặt phá rừng, bảo vệ tài nguyên rừng. 

• Các nhà máy, xí nghiệp cần xây dựng ống khói đủ cao để hạn chế ô nhiễm.

• Đặc biệt, nhà nước cũng cần có những chiến dịch tuyên truyền về ý thức bảo vệ môi trường của toàn dân.

Trên đây, Đông Á có những giải đáp về hiện tượng mưa axit là gì? cũng như nguyên nhân và ảnh hưởng to lớn của nó tới sự sống trên Trái Đất. Hy vọng qua bài viết này, bạn có thể hiểu hơn về hiện tượng này và tuyên truyền, nâng cao ý thức bảo vệ môi trường tới nhiều người hơn. Truy cập https://dongachem.vn/ để tìm hiểu thêm các thông tin về hóa chất!