Hàn the là gì? Tại sao hàn the lại được sử dụng trong thực phẩm

Khái niệm cơ bản về hàn the là gì?

Khái niệm cơ bản về hàn the là gì?

Hàn the hay còn được gọi là natri borat, tên theo IUPAC là natri tetraborat decahydrat. Hàn the có công thức hoá học là Na₂ [B₄O₅ (OH)₄]. 8H₂O, hay có thể viết tối giản là Na₂B₄O₇.10H₂O. 

Hàn the được gọi là Borat do cách gọi những nguyên tố hay hợp chất hữu cơ của nguyên tố B (Bo), Na (Natri) và nguyên tố O (Oxy), khi chúng kết hợp với nhau. Đây là một loại muối của axit boric (H₃BO₃), có dạng hạt với các tinh thể màu trắng đục, không màu, không mùi vị.

Một điểm khác biệt của hợp chất này đó là được gọi theo nhiều tên gọi khác nhau. Theo đó, trong tiếng Hán Viết, hàn the thường được đọc là bồng sa, băng sa, bạch thạch. Ngoài ra, hàn the cũng được nhắc đến với các tên khác như natri tetraborat, sodium tetraborate, …

Một số tính chất vật lý cơ bản của hàn the

Ở nhiệt độ phòng, hàn the tồn tại dạng bột có màu trắng, gồm những tinh thể rắn không màu, dễ tan trong nước. Khối lượng mol của hàn the khan là 201,22 gam tính trên mỗi mol. Dạng decahydrat của natri borax có khối lượng 381,38 gam mỗi mol.

Hàn the ở dạng khan có trọng lượng riêng là 2,4 gam/cm3 và mật độ phân tử của decahydrate bằng 1,73 gam/cm³. Điểm nóng chảy và sôi của dung dịch borax khan lần lượt là 743 độ C và 1575 độ C.

Tác dụng nổi bật của hàn the là gì?

Hàn the được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực khác nhau, từ mỹ phẩm, thực phẩm, y học, hoá học, … cho đến ngành công nghiệp xây dựng như sau:

Tác dụng nổi bật của hàn the là gì?

Trong ngành hóa học

Là tiền thân của một số tính chất quan trọng về mặt hoá học của boron, trong đó đáng quan tâm nhất là axit boric. Hàn the cũng được cho là hoạt động như một chất kháng nấm và do đó có thể được sử dụng để tiêu diệt nấm hoặc ngăn chặn sự lây lan của chúng. Hàn the cũng có thể được sử dụng để quản lý sự thiếu hụt boron. Nó làm như vậy bằng cách sử dụng như một loại phân bón vi chất dinh dưỡng.

Trong các ngành công nghiệp 

Hàn the trong các ngành công nghiệp sản xuất được sử dụng cho các phản ứng luyện kim với vai trò là chất kiềm. Bên cạnh đó natri borat có khả năng hoạt động như một chất chống cháy. Hàn the cũng được sử dụng trong sản xuất tấm chắn bắt neutron nhằm bảo vệ, lưu trữ và sử dụng an toàn các chất phóng xạ.

Sử dụng như chất trợ dẫn trong một số quá trình hoá học, đóng vai trò là tác nhân liên kết ngang trong việc sản xuất chất đệm. Lĩnh vực hoá học được ghi nhận là sử dụng rộng rãi borax trong sản xuất chất đệm. 

Trong bảo quản thực phẩm

Trong một số kỹ thuật thực phẩm, hợp chất còn được biết đến như một chất tạo màu, sát trùng nhẹ, kéo dài thời hạn sử dụng cho sản phẩm. Vì vậy, nó thường được thêm vào những nguyên liệu dùng làm mì, phở, bún, bánh cuốn, thạch, … Nhằm mục đích tạo độ dai và giòn cho thực phẩm, làm thực phẩm trở nên hấp dẫn hơn.

Trong y học 

Trong ngành y học, , đặc biệt là đông y hàn the được sử dụng với liều lượng vừa đủ để bôi ngoài da, viêm da, súc miệng khi bị chèm, viêm răng lợi, … Ngoài ra hàn the còn giúp điều trị một số bệnh dưới đây:

• Điều trị nấm ở chân bằng cách ngâm chân trong dung dịch hàn the để diệt nấm.
• Là một thành phần của một số sản phẩm chứa vitamin có bán trên thị trường.
• Điều trị bệnh loét miệng - một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn khá thường xảy ra trên móng ngựa.

Ngộ độc hàn the là như thế nào?

Ngộ độc hàn the là như thế nào?

Hiện nay, tại Việt Nam, hàn the là một trong những chất cấm dùng cho thực phẩm. Nguyên nhân là bởi đây là một hợp chất có hại và nếu sử dụng quá nhiều, không đúng định lượng. Hoặc vượt quá giới hạn chịu đựng của cơ thể có thể gây ngộ độc nghiêm trọng.

Ngộ độc hàn the cũng xảy ra khi con người ăn phải một số thực phẩm có chứa hàn the, ví dụ như giò chả, nem, dưa muối, rau sống, bún phở, … Ngộ độc hàn the có 2 dạng:

• Ngộ độc cấp tính: Xảy ra sau khi một người nhai hoặc nuốt phải hàn the khoảng 6-8 giờ (tính trung bình). Với liều lượng khoảng 2 - 5g axit boric hoặc khoảng 15-30 g borax, người bị ngộ độc hàn the sẽ tử vong sau 36 giờ.

• Ngộ độc mãn tính: Hàn the sẽ tích tụ trong cơ thể, gây tác động xấu đến quá trình chuyển hóa thực phẩm. Việc hấp thụ chất dinh dưỡng, chuyển hóa trao đổi chất, ảnh hưởng tiêu cực đến chức năng của thận, từ đó làm suy giảm sức khoẻ tổng thể.

Hàn the có thật sự nguy hiểm hay không?

Khi ăn phải các thực phẩm có hàn the, cơ thể có thể đào thải khoảng 70%, 30% còn lại sẽ tích tụ trong những cơ quan nội tạng. Khi lượng tích tụ đủ nhiều, hàn the có khả năng gây nhiễm độc, đe dọa trực tiếp đến sức khỏe.

Hàn theo có thể gây ngộ độc cấp tính chỉ với liều 5g trở lên, đặc biệt đối với trẻ nhỏ. Ngoài ra, dùng một số lượng ít nhưng lâu dài có thể gây nhiễm độc mãn tính với nhiều tác động xấu với sức khỏe. Sử dụng hàn the lượng nhiều được cảnh báo có một số ảnh hưởng không tốt đối với cơ thể con người:

• Kích ứng da và niêm mạc: Nếu ngửi hoặc tiếp xúc nhiều với hàn the sẽ gây phát ban, kích ứng, nôn mửa. ..

• Gây đau bụng, tiêu chảy: Ở những người có hệ tiêu hoá kém sẽ gây đau bụng, tiêu chảy, nôn mửa, để lâu ngày gây tổn hại tới gan.

• Thay đổi nội tiết tố: Tiếp xúc thường xuyên với hàn the sẽ phá vỡ nội tiết tố tốt của nam giới. Cụ thể là giảm chức năng sinh dục của đàn ông, giảm ham muốn và giảm lượng tinh. Phụ nữ mang thai sử dụng hàn the có thể làm ảnh hưởng tới quá trình tăng trưởng của bào thai và làm bé thiếu cân.

• Tử vong: Trẻ sử dụng từ 5-10g hàn the có thể bị nôn, tiêu chảy, co giật.

Cách phân biệt thực phẩm có hàn the hay không?

Cách phân biệt thực phẩm có hàn the hay không?

Bạn hoàn toàn có thể phân biệt được thực phẩm có hàn the hay không. Từ đó để tránh sử dụng hoặc hạn chế nạp thêm lượng hàn the vào cơ thể. Thông qua một số cách phân biệt đơn giản như:

• Dùng tăm bông tẩm nghệ: Khi có hàn the tăm bông sẽ chuyển từ màu vàng sang màu đỏ vì có hàn the là dạng muối kiềm.

• Dùng mắt thường để phân biệt: Những loại thực phẩm như nem, chả, … không có hàn the sẽ có nhiều lỗ khí trên bề mặt và có màu trắng hồng.

• Phân biệt bằng mũi: Thực phẩm không chứa hàn the sẽ có hương thơm tự nhiên.

Trên đây là tất tần tật những gì về hàn the mà bạn cần biết. Hy vọng qua bài viết, Đông Á đã giúp bạn hiểu được hàn the là gì và những tác hại của hợp chất này đối với sức khỏe con người. Hãy đảm bảo an toàn cho sức khỏe của bạn và các thành viên khác trong gia đình nhé!