Formalin là gì?
Formalin hay Formaldehyd, dung dịch formalin, formol, methanal, metylandehit.... là aldehyd đơn giản nhất được tạo thành từ carbon, hydro và oxy. Hợp chất này có công thức hóa học là HCHO.
Formalin là có thể được tạo ra từ quá trình cháy không hoàn toàn của các vật liệu có chứa cacbon. Trong tự nhiên, chúng ta có thể tìm thấy chúng từ khói của các đám cháy, khí thải phương tiện giao thông và khói thuốc lá. Còn trong khí quyển, Formalin được tạo ra bởi phản ứng giữa ánh sáng mặt trời và oxy đối với metan và các hydrocacbon khác.
Ngoài ra, có một lượng nhỏ Formaldehyd được tạo ra từ quá trình trao đổi chất bình thường ở các sinh vật, trong đó có cả con người.
Đặc tính chất lý hóa của Formalin
Đặc tính của Formalin là gì
Sau khi đã hiểu được Formalin là gì, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về các đặc tính lý, hóa của hóa chất này. Cụ thể thì Formalin sẽ có những tính chất vật lý, hóa học như sau:
Tính chất vật lý
- Đặc tính cơ bản:
- Khối lượng riêng: 1.08 kg/l
- Nhiệt độ nóng chảy: -15°C (5 độ F)
- Nhiệt độ sôi: 98°C (208.4 độ F)
- Nhiệt độ cháy: 56°C (133 độ F)
- Áp suất để hóa hơi: 6.3 Kpar (38 độ C)
- Độ tan trong nước: 55g/100ml
- Nồng pH: 2.8 – 4.0
- Formaldehyde có thể tồn tại ở dạng khí, rắng hoặc dạng dụng dịch.
- Khi ở dạng khí, nó không màu, có mùi khó chịu, dễ cháy, gây ngạt thở, kích ứng mắt và mũi.
- Khi ở dạng dung dịch, nó là chất lỏng không màu hoặc gần như không màu, có mùi khó chịu, có thể kích thích họng và niêm mạc mũi. Khi để lâu ở nhiệt độ thấp, dung dịch dễ bị chuyển sang màu đục. Nồng độ dung dịch Formalin thường là 35 – 38% và chủ yếu được bán ra ở nồng độ 37%. Khi ở trong nước, Formalin bị polyme hóa và trên thực tế thì có rất ít formalin ở dạng đơn phân H2CO.
- Chất rắn chứa các formaldehyde có thể là paraformaldehyde (HO(CH2O)xH) có màu trắng và có mùi hăng nhẹ.
Tính chất hóa học
- Phản ứng với bazo
2HCHO + NaOH → HCOONa (natri formate) + CH3OH (methanol)
- Phản ứng với amoniac và tạo ra sản phẩm là formamidine + nước.
4NH3 + 6HCHO → (CH2)6N4 + 6H2O
- Tham gia phản ứng polyme hóa và hydrat hóa
Khi ở trong nước với chất xúc tác, Formaldehyde có thể thực hiện phản ứng ngưng tụ aldol để tạo ra các polyme. Nồng độ Formalin càng lớn thì trạng thái dịch chuyển theo phản ứng trùng hợp càng cao.
- Formalin dễ bị oxy hóa bởi oxy có trong không khí thành axit formic.
- Phản ứng hydroxymethyl hóa và clometyl hóa
3H2S + 3CH2O → (CH2S)3 + 3H2O
- Phản ứng Cannizzaro
Dưới sự tác dụng của một số chất xúc tác, Formalin có thể tạo ra axit fomic và metanol.
Cách điều chế Formalin là gì?
Cách điều chế formalin là gì
Formalin có thể được điều chế ở cả trong phòng thí nghiệm và trong công nghiệp. Dưới đây sẽ là cách điều chế Formalin cụ thể:
Trong phòng thí nghiệm
Trong phòng thí nghiệm, Formalin được điều chế bằng cách truyền hơi methanol (CH3OH) trong không khí qua dây bạch kim nóng.
Trong công nghiệp
Formalin được tạo ra bằng cách oxy hóa CH3OH ở nhiệt độ 250 độ C với chất xúc tác là bạc kim loại hoặc sắt oxit với molypden và vanađi. Các phương trình hóa học tạo ra Formaldehyde sẽ là:
2CH3OH + O2 → 2CH2O + 2H2O
Nếu sử dụng chất xúc tác gốc bạc, quá trình tạo ra Formaldehyde sẽ phải trải qua 2 giai đoạn vì gốc bạc hoạt động ở nhiệt độ cao hơn, khoảng 650 độ C. Phản ứng hóa học tạo Formaldehyde diễn ra đồng thời với việc phản ứng đầu giống như phương trình ở trên còn phản ứng sau thì là phản ứng khử hidro. Cụ thể là:
CH3OH → H2CO + H2
Nếu sản xuất Formalin số lượng ít, chúng ta có thể sử dụng ethanol thay cho methanol. Tuy nhiên cách này không mang lại giá trị thương nghiệp lớn.
Formalin để làm gì - Ứng dụng của Formalin
Ứng dụng của Formalin
Formalin được sử dụng rộng rãi trong các lĩnh vực như y học, công nghiệp, thương mại,… với các ứng dụng chính như sau:
Trong y học
Dung dịch Formaldehyde có khoảng 37% theo khối lượng hoặc khoảng 40% theo thể tích được sử dụng để làm khô da, giúp hỗ trợ quá trình điều trị mụn. Ngoài ra, dung dịch này còn được dùng để ngâm xác động vật, các mẫu vật thí nghiệm, các bộ phận, nội tạng.
Bên cạnh đó, nó cũng được sử dụng để làm chất bảo quản cho các loại vacxin.
Trong công nghiệp
- Trong công nghiệp sản xuất sơn: Formalin chính là tiền thân của rượu đa chức như pentaerythritol được dùng trong ngành công nghiệp sản xuất sơn. Do khả năng sát khuẩn mạnh mẽ, giúp tiêu diệt nấm mốc và mầm bệnh mà formalin được sử dụng phổ biến trong ngành sơn để chống ẩm mốc, giúp cho sơn có độ bền đẹp lâu hơn. Ngoài ra, các dẫn xuất Formalin như methylene diphenyl diisocyanate cũng là một thành phần quan trọng trong sơn.
- Trong công nghiệp sản xuất nhựa, Formalin chủ yếu được dùng để sản xuất phenol-formaldehyd và urê -formaldehyd dùng làm lõi và khuôn đúc.
- Formaldehyde được dùng để sản xuất nhiều loại sản phẩm như vật liệu xây dựng, keo dán, ván ép: Phần lớn Formalin được sử dụng để sản xuất polyme và hóa chất. Khi kết hợp cùng phenol, ure hoặc melimin, các loại nhựa phản ứng nhiệt cứng sẽ được tạo ra. Những loại nhựa này được sử dụng phổ biến với vai trò là chất kết dính, ví dụ như các loại nhựa sử dụng trong dán gỗ hoặc thảm. Ngoài ra, Formalin còn được tạo thành dạng bọt xốp để sản xuất các vật liệu cách điện hoặc đúc thành các sản phẩm theo khuôn.
Trong nông nghiệp
Formalin được sử dụng để làm chất khử trùng, thuốc diệt nấm, chất xông khói và chất bảo quản các loại rau củ quả.
Formalin có độc không?
Formalin có độc không
Formaldehyde được Tổ chức Y tế Thế giới liệt kê vào loại hóa chất độc hại với sức khỏe con người. Nguy hiểm hơn, Formalin còn có thể gây ung thư đối với các cơ quan trong cơ thể người vì chúng ta không có cơ chế đào thải formaldehyde. Cụ thể là:
- Tiếp xúc với mắt:
Hơi Formalin có thể gây kích ứng và chảy nước mắt. Tùy vào nồng độ mà dịch formalin có thể gây khó chịu hoặc kích ứng thoáng qua, thậm chí nghiêm trọng hơn là làm mờ giác mạc và giảm thị lực.
- Khi nuốt phải:
Việc nuốt phải ít nhất 30ml dung dịch chứa 37% formalin được cảnh báo là có thể gây tử vong ở người lớn. Formalin sẽ làm tổn thương niêm mạc đường ruột, gây buồn nôn, nôn, chảy máu, đau, thậm chí là thủng đường tiêu hóa…
Tác dụng của formalin chủ yếu là do quá trình chuyển hóa trao đổi chất của nó thành formate, có thể bao gồm nhiễm toan chuyển hóa, gây sốc tuần hoàn, suy hô hấp và suy thận cấp.
- Tiếp xúc lâu ngày với formalin có thể gây ung thư như ung thư xoang mũi, ung thư vòm họng và phát triển bệnh bạch cầu...
Một vài lưu ý khi sử dụng Formalin để bảo vệ sức khỏe
Formalin là một hóa chất độc hại nên khi sử dụng, các bạn cần lưu ý những vấn đề sau đây:
- Khi làm việc với Formalin cần mặc quần áo bảo hộ, đeo găng tay và bảo vệ mặt/mắt bằng các đồ bảo hộ phù hợp.
- Nếu không may xảy ra tai nạn do tiếp xúc với hóa chất này thì cần đến cơ sở y tế ngay lập tức để được xử lý đúng cách.
- Khí Formalin rất dễ gây cháy nổ nên chỉ được sử dụng ở những nơi thoáng gió và phải đảm bảo là có các dụng cụ phòng ngừa phù hợp.
- Khi không sử dụng hết hóa chất thì cần phải bảo quản trong thùng kín chuyên dụng, tránh xa các nguồn lửa, nhiệt và ánh sáng mặt trời.
Với những thông tin mà chúng tôi vừa chia sẻ ở trên về Formalin, các bạn chắc hẳn đã hiểu được Formalin là gì, tính chất, cách điều chế và ứng dụng của hóa chất này. Hy vọng rằng qua bài viết này của Hóa chất Đông Á, các bạn đã biết cách sử dụng và xử lý sự cố hóa chất an toàn.