Nguyên nhân gây bệnh đen mang trên tôm là gì?
Nguyên nhân gây bệnh đen mang trên tôm
Có nhiều nguyên nhân gây bệnh đen mang trên tôm, đó là:
- Môi trường nước ao nuôi bị ô nhiễm do dư lượng thức ăn thừa, chất thải hữu cơ, xác tảo,… không chỉ khiến nền đáy ao bị bẩn mà còn làm gia tăng lượng khí độc trong ao. Khi nồng độ các khí độc như H2S, NH3, NO2 tăng cao, sắc tố Melanin tại các mô của mang phát triển tạo thành hiện tượng đen mang. Nhiều trường hợp có thể gây đen mang nghiêm trọng và khiến tôm chết hàng loạt.
- Do các loại vi sinh vật, vi khuẩn, tảo lơ lửng trong nước bám vào mang tôm. Chúng không chỉ gây kích ứng và làm tổn thương mang tôm, chúng còn làm giảm khả năng hô hấp của tôm, khiến mang tôm chuyển sang màu đen.
- -Tôm bị đóng rong ở mang và vỏ đã tạo điều kiện cho các chất hữu cơ bám vào mang, khiến mang chuyển sang màu đen.
- Do nhiễm vi khuẩn dạng sợi Vibrio, nhiễm nấm Fusarium hoặc nhiễm ký sinh trùng sán lá đơn chủ (thường xuất hiện nhiều sau các cơn mưa). Nấm Fusarium là một loại nấm phổ biến ở trong nước ngọt, nước lợ và nền đất. Loại nấm này sẽ xâm nhập vào mang tôm qua các vết thương khi nồng đô pH thấp hoặc thiếu oxy. Chúng sẽ khiến cho mang tôm bị viêm và xuất hiện các sợi nấm. Tình trạng này thường xuất hiện ở giai đoạn tôm đang trưởng thành và gần thu hoạch.
- Môi trường nước ao có nồng độ pH thấp, nhiều ion kim loại nặng sẽ khiến muối của các ion kim loại này kết tụ trên mang tôm, khiến mang chuyển sang màu đen.
- Môi trường nước thiếu tảo, thiếu Vitamin C và các loại khoáng chất cần thiết.
Các dấu hiệu điển hình nhận biết bệnh đen mang trên tôm
Bạn có thể phát hiện việc tôm có đang mắc bệnh đen mang hay không qua các dấu hiệu nhận biết sau đây:
- Tôm bị nổi đâu do thiếu oxy, tấp mé, bơi lờ đờ ở trên mặt nước và ít hoạt động.
- Mang tôm chuyển từ màu đỏ đến nâu sáng rồi đen. Các mô ở mang tôm bị tổn thương, toàn bộ tơ mang bị phá hủy. Khi nhiễm độc nặng, các bộ phận như đuôi và chân cũng bị đen theo.
- Tôm giảm ăn, chậm lớn, còi cọc, thậm chí là chết khi có thêm các tác nhân khác tác động vào.
Ngoài ra, bạn cũng cần kiểm tra môi trường nước ao xem nền đáy ao có nhiều bùn đen, tảo và khí độc hay không. Bởi lẽ bệnh đen mang trên tôm thường xuất hiện trong ao nuôi có mật độ thả nuôi cao, thiếu oxy, không thay nước và ít dùng men vi sinh xử lý đáy để xử lý môi trường đáy.
Giải pháp khắc phục bệnh đen mang ở tôm
Để khắc phục bệnh đen mang trên tôm hiệu quả, bạn sẽ căn cứ vào từng nguyên nhân gây bệnh. Cụ thể như sau:
- Nếu do môi trường ao nuôi bị ô nhiễm, bạn cần xi phong đáy ao và sử dụng zeolite để hấp thụ khí độc, đồng thời kết hợp sử dụng men vi sinh để phân huỷ chất thải hữu cơ.
- Nếu do rong rêu và các sinh vật khác bám vào gây ra, bạn dùng chất khử trùng như iodine để diệt vi khuẩn, nấm. Sau khi khử trùng xong, bạn cần bổ sung men vi sinh cho ao để duy trì đủ số lượng vi khuẩn có lợi trong ao.
- Nếu do nấm Fusarium gây ra, bạn hãy dùng thuốc kháng nấm như formalin để xử lý nước ao, kích thích lột vỏ để điều trị bệnh cho tôm.
- Nếu pH thấp và nước có nhiều ion kim loại nặng, bạn hãy sử dụng vôi để tăng pH, liều lượng là 20kg/1000m3 nước. Ngoài ra, bạn có thể dùng thêm natri thiosunfat hoặc EDTA để hấp thụ kim loại nặng.
Biện pháp phòng ngừa bệnh đen mang trên tôm
Biện pháp phòng ngừa bệnh đen mang ở tôm
Để phòng ngừa bệnh đen mang trên tôm trong nuôi trồng thủy sản, có một số biện pháp quan trọng và hiệu quả sau đây:
Quản lý chất lượng nước
- Để đảm bảo nước nuôi tôm sạch sẽ, không bị ô nhiễm, bạn cần lọc nước cẩn thận và lắng kỹ trong ao lắng trước khi đưa vào ao nuôi. Đồng thời sử dụng thêm chất khử trùng để tiêu diệt các tác nhân trung gian có thể mang mầm bệnh vào ao nuôi.
- Điều chỉnh và duy trì các chỉ số quan trọng của môi trường như độ mặn, độ pH, nhiệt độ nước trong phạm vi lý tưởng cho tôm.
- Giám sát chất lượng nước thường xuyên để phát hiện sớm các biến động bất thường.
- Sục khí liên tục thông qua hệ thống quạt nước để tăng hàm lượng oxy phân huỷ chất hữu cơ.
- Kiểm soát lượng tảo trong ao, tránh tảo tàn đồng loạt (dùng đường, BKC...) để ngăn nguy cơ phát sinh các chất độc
Quản lý con giống chất lượng
Để giảm thiểu tối đa nguy cơ phát bệnh đen mang trên tôm, bạn cần chọn lọc con giống kỹ càng trước khi thả và nên ứng dụng công nghệ sinh học để quá trình nuôi an toàn hơn.
- Tôm giống cần phù hợp với điều kiện nước và môi trường nuôi của bạn, bao gồm nhiệt độ, độ mặn, pH và các yếu tố môi trường khác.
- Kiểm tra rõ nguồn gốc của tôm giống để đảm bảo chúng không phải là tôm nuôi bị nhiễm bệnh hoặc tôm bắt từ tự nhiên.
- Chọn những con tôm giống có vẻ ngoài khỏe mạnh, hoạt động năng động và không có dấu hiệu bệnh lý. Những con tôm này có khả năng phát triển tốt hơn và ít bị nhiễm bệnh.
- Chọn những con tôm giống có hình dáng đẹp, kích cỡ đồng đều và phù hợp với mục đích nuôi của bạn (nuôi tôm thương phẩm hay nuôi giống).
Quản lý mật độ nuôi
- Tránh nuôi tôm với mật độ quá cao để giảm thiểu sự cạnh tranh thức ăn và giảm bớt stress cho tôm.
- Theo dõi và điều chỉnh mật độ nuôi phù hợp với từng giai đoạn phát triển của tôm.
Quản lý dinh dưỡng và thức ăn
- Cung cấp thức ăn chất lượng cao và có đầy đủ dinh dưỡng cho tôm.
- Đảm bảo thức ăn không bị nhiễm bệnh và được bảo quản đúng cách để tránh bị mốc, hỏng.
- Tuân thủ đúng lượng thức ăn cần thiết trong một ngày để tránh tình trạng cho ăn thừa hoặc thiếu. Có thể kết hợp thêm vitamin, chất dinh dưỡng vào thức ăn cho tôm nuôi.
Kiểm soát mầm bệnh và vệ sinh ao nuôi
Kiểm soát mầm bệnh và vệ sinh ao nuôi tôm
- Thực hiện vệ sinh, cải tạo ao nuôi kỹ lưỡng. Khi xây dựng ao, hãy thiết kế thêm các hố xi phông để thu bùn và chất hữu cơ dư thừa trong ao, đồng thời phải thường xuyên làm sạch đáy ao.
- Sử dụng các biện pháp kiểm soát sinh học như sử dụng vi khuẩn có lợi để đối kháng với các loại vi khuẩn gây bệnh.
- Đảm bảo vệ sinh ao nuôi thường xuyên - để loại bỏ các tế bào vi khuẩn và các tác nhân gây bệnh khác.
- Điều trị kịp thời và hiệu quả khi phát hiện tôm có các dấu hiệu bệnh đen mang.
Giám sát sức khỏe của tôm thường xuyên
- Thực hiện theo dõi sức khỏe tôm thường xuyên để phát hiện sớm các dấu hiệu của bệnh.
- Tách tôm bị nhiễm bệnh ra khỏi những tôm khỏe mạnh để ngăn chặn sự lây lan bệnh.
- Điều chỉnh kế hoạch nuôi và giảm thiểu stress cho tôm:
- Lập kế hoạch nuôi tôm hợp lý, tránh các thay đổi môi trường đột ngột.
- Đảm bảo điều kiện nuôi tôm tối ưu để giảm stress và tăng cường sức đề kháng cho tôm.
Tóm lại, để phòng ngừa bệnh đen mang trên tôm, việc duy trì môi trường nuôi tôm sạch và ổn định, cùng với việc quản lý dinh dưỡng và chăm sóc sức khỏe tôm là rất quan trọng. Việc này giúp giảm thiểu nguy cơ nhiễm bệnh và tăng cường năng suất nuôi trồng tôm hiệu quả.