Andehit là gì? Cách điều chế ra sao?

1. Hóa chất Andehit là gì?

Hóa chất Andehit là gì?

Andehit là một hợp chất hữu cơ thuộc nhóm carbonyl với nhóm chức -CHO. Công thức andehit gồm có: R(CHO)_m, trong đó m>=1. Một điểm cần lưu ý là R có thể là H hoặc có thể là gốc hidrocacbon. Đặc biệt nữa là hợp chất CHO-CHO cũng có với m=2 và không có R.

Trường hợp đối với loại andehit no, đơn chức, mạch thẳng, công thức sẽ là: C_nH_2n+1CHO (n>=0). Trong trường hợp phân tử hợp chất có nhóm chức -OH liên kết cùng với gốc R có thể là no hay không no.

2. Những tính chất Andehit bạn cần biết

Trong quá trình nghiên cứu, chúng ta đã nhận thất một số tính chất đặc trưng giúp nhận biết Andehit dễ dàng hơn, đó là:

Tính chất vật lý

• Trong điều kiện môi trường ở nhiệt độ thường, tính chất vật lý andehit thể hiện rõ ở trạng thái tồn tại là chất khí với công thức HCHO hay CH₃CHO. Các chất khí này có thể dễ dàng tan trong nước. Tuy nhiên, độ tan trong nước sẽ giảm dần theo chiều tăng phân tử khối.

• Nhiệt độ sôi của khí Andehit khá thấp ngay vả với ancol. Tính chất này của Andehit là do không có sự liên kết giữa hidro trong phân tử cao hơn hiđrocacbon ở cung số nguyên tử C.

• Một tính chất vật lý đặc trưng nữa của Andehit chính là dung dịch bão hòa của nó có nồng độ từ 37 đến 40 độ C, được gọi là fomalin.

Tính chất hóa học

Tính chất hóa học của andehit

Tính chất hóa học của Andehit có nhiều nét đặc trưng riêng biệt thông qua các phản ứng oxi hóa hay phản ứng cộng với khí hidro.

• Phản ứng cộng hidro

Trong điều kiện nhiệt độ phù hợp với chất xúc tác Ni, hidro cộng với liên kết đối C=O hoàn toàn giống như với liên kết đôi C=C.

Các phản ứng hóa học sẽ xuất hiện theo công thức sau:

CH₃-CH=O (anđehit axetic) + H₂ → CH₃-CH₂-OH (ancol etylic) 

RCHO + H₂ → RCH₂OH

Trong đó, phản ứng hóa học với H₂, khí andehit mang vai trò là chất oxi hóa.

• Phản ứng oxi hóa (không hoàn toàn)

Khi cho 1ml AgNO₃ 1% vào trong ống nghiệm, sau đó thêm từng giọt dung dịch NH3, lắc cho thật đều cho đến khi thấy dung dịch trong suốt. Tiếp tục, chúng ta cho thêm vài giọt andehit và đun nhẹ trong vài phút từ 60 đến 70 độ C. Lúc này, ta sẽ thấy có một lớp bạc kim loại màu sáng ở thành ống nghiệm.

Phản ứng học học được diễn ra theo công thức sau:

HCHO + 2AgNO₃ + 3NH₃ + H₂O → H-COONH₄ + 2Ag + 2NH₄NO₃ 

R-CH=O + 2AgNO₃ + 3NH₃ + H₂O → R-COONH₄ + 2Ag + 2NH₄NO₃ 

Một điểm cần lưu ý là đối với phản ứng oxi hóa là ion Ag+ sẽ bị khử tạo thành nguyên tử Ag, trong đó anđehit fomic chính là chất khử. Như vậy, có thể thấy trong phản ứng này, andehit thể hiện được đồng thời cả tính oxi hóa và tính khử một cách rõ nét.

3. Chia sẻ 2 cách điều chế Andehit hiệu quả

Chia sẻ 2 cách điều chế Andehit hiệu quả

Sau khi tìm hiểu chi tiết Andehit là gì, chúng ta sẽ cùng nghiên cứu 2 cách điều chế Andehit được áp dụng khá phổ biến sau đây:

• Điều chế andehit từ Ancol

Để điều chế andehit từ ancol, đầu tiên chúng ta sẽ oxi hóa ancol bậc I để thu được andehit theo phản ứng hóa học sau:

R-CH₂OH + CuO → R-CHO + H₂O + Cu

• Điều chế andehit từ hidrocacbon

Phương pháp điều chế andehit từ hidrocacbon có thể sử dụng 1 trong 3 cách sau đây:

Thứ nhất, chúng ta đem oxi hóa metan kết hợp với chất xúc tác ở nhiệt độ từ 600 đến 700 độ C sẽ thu được andehit fomic theo phản ứng hóa học.

CH₄ + O₂ → HCHO + H₂O

Thứ hai, đem oxi hóa etilen hoàn toàn cũng sẽ thu được andehit axetic theo phản ứng hóa học:

2CH₂=CH₂ + O₂ → 2CH₃-CHO

Thứ ba, tạo phản ứng cộng nước từ axetilen thông qua phản ứng hóa học sau:

CH-CH + H₂O → CH₃-CHO

4. Những ứng dụng phổ biến của Andehit

Những ứng dụng phổ biến của Andehit

Có thể nói, andehit có vai trò to lớn và nhiều ứng dụng trong đời sống con người hiện đại, cụ thể là đối với một số ngành công nghiệp sản xuất. Có thể kể ra 4 ứng dụng lớn của khí Andehit như là:

• Andehit axetic: Andehit dùng để sản xuất axit axetic, là nguyên liệu chính cho nhiều ngành sản xuất hiện đại.

• Andehit thiên nhiên: Một công dụng rất quan trọng của Andehit chính là tạo ra các hương liệu trong ngành công nghiệp mỹ phẩm và thực phẩm. Một số hương liệu được sản xuất phổ biến từ Andehit là vanilin, geranial, piperonal, xitrolenal.

• Fomandehit: sản xuất ra nhựa poli hay ure-fomandehit, chất dẻo,... trong ngành dược phẩm, phẩm nhuộm.

• Fomalin: Dung dịch có 37 đến 40% fomandehit trong nước được gọi tên là fomalin, thường sử dụng khi cần ngâm xác động vật, diệt trùng, tẩy uế,...

5. Tìm hiểu thêm về cách khử Andehit trong rượu

Chúng ta đã biết chi tiết Andehit là gì cũng như nghiên cứu những tính chất lý hóa đặc trưng và ứng dụng của loại khí này trong đời sống hàng ngày. Tiếp theo sau đây, chúng ta sẽ cùng nghiên cứu về cách khử Andehit trong rượu hiệu quả như thế nào?

Có một số cách khử Andehit trong rượu được áp dụng khá phổ biến hiện nay, đó là:

Sử dụng chum, sành để hạ thổ rượu xuống đất

Để tạo ra Andehit rượu bằng phương pháp này, chúng ta cần tìm các chum, sành làm từ chất liệu đất sét được nung ở nhiệt độ cao và hạ thổ xuống đất.

Ưu điểm của phương pháp này là giữ được hương vị thơm ngon của rượu mà lại đảm bảo loại bỏ được hiệu quả của andehit có trong rượu.

Hâm, đun nóng rượu

Một cách khử andehit trong rượu rất hiệu quả đó là đun nóng trước khi uống. Rượu khi được đun nóng, andehit ở bên trong sẽ từ từ bay hơi và hạn chế được tính độc dược của rượu khi uống.

Với phương pháp này sẽ giúp cho con người khi dùng rượu giảm đi hiện tượng đau đầu, chóng mặt và tăng thêm hương vị thơm ngon, hấp dẫn.

Bỏ rượu đầu

Một phương pháp khử andehit trong rượu thường được áp dụng với các loại tự nấu và chưng ở nhà, đó là bỏ rượu đầu. Điều này là do phương pháp nấu rượu và chưng cất ở nhà thường có nhiều tạp chất và không đúng quy trình chuẩn khoa học đề ra. Do đó, 2 chai rượu ở mẻ đầu thường chứa một lượng lớn andehit và phải được loại bỏ nhằm đảm bảo an toàn cho người uống. 

Ngoài ra, loại bỏ rượu đầu còn giúp tăng hương vị hấp dẫn của rượu, kích thích vị giác của người thưởng thức.

Tóm lại, trong quá trình tìm hiểu Andehit là gì, chúng ta đã nằm được một cách khá đầy đủ về tính chất lý hóa đặc trưng cũng như những ứng dụng phổ biến của khí andehit trong đời sống con người hiện nay.